RŬBEA, RŬBEU
No marco da reorganización do campo semántico das cores no paso do latín aos romances, o latín rŏbĕus pasou a rŭbeus por analoxía con rŭber, e no latín medieval a rubius. Había outro termo, russ(e)us, que designaba esta gamma do 'vermello', pero ambos foron evolucionando semanticamente para desfacer a homonimia (vid. PatromIV.I, s.v. rubeus). O medieval rubius deixou diversos descendentes nos romances hispánicos, con distintos matices: gal. rubio 'vermello, encarnado', 'entre castaño e vermello', 'roxo' (DRAG), port. ruivo 'que é avermelhado ou alaranjado' (Priberam), ast. rubiu 'Del color del oru, de color castaño claro', royu 'ensin madurecer [la fruta]' (DELLA), 'vermello', cast. royo (ant.), rubio 'Dicho de un color: amarillento, parecido al oro)' (DRAE), arag. royo 'rubio, rojo, bermejo", 'pelirrojo' TLA, cat. roig 'vermeil amb tendència a groc o a color d'argila' (DECat). Nalgúns idiomas a evolución patrimonial subsiste só na toponimia (coma no cast. royo) ou con significados moi restrinxidos (ast. royu) e noutros a forma xeral para a cor é un cultismo (gal., cast. rubio, ast. rubiu) ou semicultismo (port. ruivo).
Redacción: Ana Boullón
Contribucións: Javier Giralt, Emilio Nieto.