Skip to main content
Tornar a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Accesu investigadores
esglcaeupt-ptastan

Villarramiel

Villarramiel

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Localidad
Municipio
Idioma del topónimo
Castellano

Étimu

VĪLLA
Latino
Hábitat humanu » Población
RAMELLUS
Germánico
Deantroponímico » Nome personal

Resume xeneral

Se trata de un caso más de los muchos topónimos que hay en la provincia de Palencia compuestos del sustantivo común castellano villa y un antropónimo, el de su poseedor, fundador o repoblador. En este caso se trata del nombre Ramiel, de ascendencia germánica, pero latinizado. Tal y como se ha estudiado con detalle en esta obra en el topónimo Herramélluri  estamos ante un nombre propio de origen germánico que tuvo en castellano una forma Ramello, Ramiello, Ramiel, con diptongación de /e/ y apócope de /e/ final. El antropónimo, aunque de origen último germánico, conoció la adición de una sufijación latina, diminutiva-afectiva. La raíz germánica a la que pertenece significa "fuerza" o similar. No es un nombre frecuente.

Aspectos xeográficos, históricos, administrativos

Localidad y municipio de la comarca natural de Tierra de Campos, a unos 39 kilómetros de la capital provincial, Palencia. Limita con localidades como Herrín de Campos, Guaza de Campos, Autillo de Campos, Abarca de Campos, Castromocho y Capillas. 

Información específica d'étimu pa esti topónimu

 Repetimos lo señalado en la voz Herramélluri con respecto al antropónimo. Ciérbide  (2000, 273-276) ha mostrado la profusión de este nombre personal en la documentación comprendida entre los siglos X-XIX bajo tres formas. Como nombre propio: Arramello (956), Ramel (962), Harramelli (1065), Ferramel (1078), Arramelu (1212). Como patronímico: Harramelliz (929), Ramelliz (1017), Farramelliz (1048), Herramelliz (1078), Ferra Melliz (1100). Y como nombre de lugar (no todos referidos al topónimo riojano): Harramellori (1067), Herramelluri (1073), Harramelluri (1080), Arramel (1606), Ramelluri (1654), Remelluri (1691), Remelluri (1706), Herramel (1845-1850). A partir de estos resultados, Ciérbide explicó la formación de este nombre propio a partir de un derivado germánico-gótico *ram- ‘robusto, fuerte, vigoroso’ [‘stark’] (HGN, 218, n.º 215). Según esta hipótesis, "parece razonable pensar que al lema gótico *ram- se le agregó en época muy antigua, acaso durante el Bajo Imperio, el sufijo latino -ELLUS, de donde derivarían las diversas variantes". 

Documentación histórica

Vieya y medieval

  • "En Villa Ramiel en las eglesias de...:", 1345, EstDPal.
  • "Villa Ramiel. En el de Palençia...", Merindad IV. Merindad de Campos, 1352, LBecerroBehetríasLeón.
  • "...vezino de Villarramiel...", Ejecutoria del pleito litigado por Juan García, vecino de Villarramiel, 1499, ARCHV, PARES.

Moderna

  • "Villarramiel..aldea .tiene 100 vezinos..todo llano", 1517, Vocabulario_Colón.
  • "Villarramiel...", Pedimento relativo a un juro impuesto sobre las martiniegas de las villas de Fuentes de Don Bermudo, Frechilla, Villarramiel y Baquerín de Campos (Palencia), 1591, AHNOB, PARES.
  • "Billarramiel", 1646, Vecindarios.
  • "En la villa de Villarramiel...", 1751, CME, PARES.

Cognaos y topónimos rellacionaos

Tal y como se ha señalado más arriba el topónimo cognado o de origen similar más conocido e importante es, sin duda, Herramélluri (La Rioja), un topónimo híbrido de un elemento vasco. Puede verse en esta voz la aparición de topónimos cognados directos de este en la zona riojana-alavesa. Al margen de este topónimo cabe mencionar con grandes dudas otros dos topónimos, en zonas tan distantes como León y Zaragoza, en los que hemos encontrado Ramiel y que convendría estudiar en detalle (si es que esto es posible) para confirmar o descartar la presencia de este antropónimo: Laguna Ramiel (Zotes del Páramo, León), Ramiel (Calatorao, Zaragoza). 

E. Nieto Ballester:  "Villarramiel", 

Toponimia de las zonas central, sur e insular atlántica PID2020-114216RB-C66,proyecto de investigación financiado por el Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, integrado en el Toponomasticon Hispaniae. 

[consultado en 21-06-2025].
Fecha: 16/06/2025
7085
no-portugues

Coordenadas: -4.91077234 42.04236731

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
biʝara'mjel
Ensin provincia
Palencia
Población
788 (2024)

Xentiliciu y nomatos coleutivos

Xentiliciu/-os
Ensin datos
Pseudoxentiliciu/-os
Ensin datos

Antropónimos orixinaos pol topónimu

Apellíu
Villarramiel
21 ocurrencias
Fonte: INE, consulta de 15/06/2025

Aunque sea con solo 21 casos, el apellido existe. Con seguridad tiene su origen único en esta población palentina. La distribución del INE solo muestra Valladolid con más de cinco casos, lo que está de acuerdo con la situación geográfica de la localidad y el hecho de que Valladolid ha atraído fácilmente a población de la vecina provincia de Palencia. 

Villarramiel
Nome
Nun xeneró nome personal

Bibliografía específica

Cierbide Martinena, Ricardo. 2000. Informe sobre el topónimo Erramelluri-Erremelluri-Remelluri. Fontes linguae vasconum: Studia et documenta 84, 273-276.

Robla

Redaición: E. Nieto Ballester

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyeutu I+D+I Toponomasticon Hispaniae ta financiáu pol MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación cuntó con una ayuda pa la consolidación ya estruturación d'unidaes d'investigación competitives de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Polítiques de privacidá
  • Polítiques de cookies
  • Contautu
-
-
-
-