Amais de concello, parroquia e núcleo, é tamén nome dun arciprestado da diocese de Lugo, que abrangue parte do propio concello e do de Pedrafita do Cebreiro. Ordoño II confirmou en 919 diversas donacións a un mosteiro dedicado a san Pedro e san Paulo neste territorio, pero no ano 922 dóao á igrexa compostelá. Cobrou importancia na Idade Media por ser un lugar importante de paso das peregrinacións a Santiago. O rei Afonso VIII (dito IX na historiografía castelá) renovou a poboación en 1228 con diversas doazóns chamándolle Triacastella nova, en contraste coa actual Vilavella, outra parroquia do concello (Ares Vázquez 2013). Segundo Nicandro Rielo (GEG s.v.), o nome procede de tres castros moi próximos á vila e que aínda se manteñen en pé: Triacastela, Lagares e Santo Hadrián.

O nome actual, Triacastela, pórtao desde 1887. Anteriormente figuraba erroneamente no nomenclátor como Triancastela (Variaciones).