Vés al contingut
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptastan

Castelo Branco

Castelo Branco

Tipoloxia o caracterització xeogràfica

Concelho
Idioma del topònim
Portugués

Étimo

CASTĔLLU
Latino
Hàbitat humà » Edificación
BLANK
Germánico
Valoració » Color

Resum general

Topónimo composto do nome castelo (do lat. CASTELLU-, dim. de CASTRU-) e do adjetivo branco, do germ. BLANK

Aspectes geogràfics, històrics, administratius

Situado na região Centro de Portugal Continental, na província da Beira Baixa, o município de Castelo Branco, capital do distrito, é o terceiro maior em extensão. A cidade foi edificada inicialmente no Monte da Cardosa, adquirido pela Ordem dos Templários, a quem D. Sancho I tinha doado, em 1199, uma herdade próxima. No cimo do Monte da Cardosa situava-se uma pequena povoação de nome Moncarche, que recebeu, em 1213, foral de D. Pedro Alvito, mestre Templário. No ano seguinte, os Templários receberam de D. Afonso II a confirmação da posse da Herdade da Cardosa. O castelo foi construído, pelos Templários, entre 1214 e 1230. No reinado de D. Afonso IV foi construída a cerca da vila, pela Ordem de Cristo, que sucedeu aos Templários.

Em Castelo Branco, devido à presença de vestígios arqueológicos de um povoado, existe uma tradição que considera ser a cidade herdeira da antiga Castraleuca. Castraleuca ou Catraleucos seria um castro celta referido por Ptolomeu e relacionado com a deusa Leucothea, a 'deusa branca'. Esta tradição terá origem na afirmação de Gaspar Álvares Lousada (1554-1634), de que a forma Castraleuca era composta por duas partes: uma latina (castro) e outra grega, leucothon (‘branco’).

Documentació històrica

Antiga i medieval

  • “volumus restaurare atque populare Castel branco” 1213 ElucViterbo II p. 242
  • “si homines de Castel-branco habuerint judicium” 1213 ElucViterbo I p. 328
  • “E.M.CCC.III apud Castellum blancum” 1265 ElucViterbo II p. 216

Moderna

  • “he tanta sua antiguidade, que o licenciado Gaspar Alvares Louzada teve para si que a celebre Castraleuca, em que padeceo Santa Vvilgiforte segunda do nome, foy Castello Branco” 1868-1869 [1706-1712] Costa_Corografia, t.2, p.383
  • “a antiga villa de Castellobranco conhecida em tempo dos Romanos com o nome de Castraleuca” 1739 Freire_Corografia p.70
  • “herdade de Cardosa, sobre cuja arruinada capital fundaram os Templarios uma fortaleza e uma povoação notavel, a quem desde logo poseram o nome de Castello Branco, persuadidos sem duvida mas erradamente, que as grandes ruinas da Cardosa eram as de Cataleucos, cidade de que faz menção Ptolomeu.” 1865 ElucViterbo II p. 242

Cognats i topònims relacionats

Em Portugal, além do topónimo simples Castelo (Maia), apocopado Castel (Condeixa) ou com sufixo diminutivo Castelejo (Fundão), existem vários topónimos compostos com a forma castelo

  • seguida de qualificativo: Castelo Bom (Almeida), Castelo Melhor (Foz Coa), Castelo Novo (Fundão), Castelo Real (Évora), Castelo Velho (Elvas), Castelo Ventoso (Évora)
  • seguida de locativo: Castelo do Neiva (Viana do Castelo) Castelo de Paiva (Aveiro), Castelo de Vide (Portalegre)
  • seguida de antropónimo: Castelo Borges (Armamar), Castelo Mendo (Almeida), Castelo Rosendo (Paços de Ferreira), Castelo Viegas (Coimbra)
  • antecedida de nome: Viana do Castelo

 

Esperança Cardeira:  "Castelo Branco", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 18-06-2025].
Data: 03/04/2024
1449
portugues

Coordenades:-7.462997 39.828788

Les coordenades a l'estat espanyol procedeixen de l'IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripció fonètica
[kɐʃ´tεłubɾɐ̃ku]
Audio
Província
Castelo Branco
Població
56 109 (2021)

Gentilici i renoms col·lectius

Gentilici(s)

Albicastrense

Pseudogentilici(s)
Sin datos

Antropónims originats pel topònim

Cognom
Castelo Branco
Cognom
Castel Branco
Font: DOELP
Cognom
Castel-Branco
Font: DOELP
Cognom
Castelo
Font: DOELP

Topónimos derivados de castelo, como Castelejo e Castelinho, ocorrem também como apelidos. Apelido muito mais frequente em Portugal é, no entanto, Castro, com origem na forma CASTRU- e não no diminutivo CASTELLU-

Cognom
Branco
Font: DOELP
Nom
Branca

Bibliografía específica

Nunes, António Lopes Pires. 2015. Castelo Branco - das origens à actualidade. Castelo Branco: Junta de Freguesia de Castelo Branco

Signatures

Redacció: Esperança Cardeira

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-