Ir o contido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Baltanás

Baltanás

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Localidad
Municipio
Idioma do topónimo
Castellano

Étimo

VALLE
Latino
Oronimia » Cavidade
ATHĂNĂSIUS
Griego
Deantroponímico » Nome persoal

Resumo xeral

Debe entenderse que estamos ante un peculiar topónimo compuesto del sustantivo común castellano valle, del latín VALLIS, con el antropónimo Atanasio, de origen griego en última instancia, pero adaptado por el latín. Probablemente el topónimo se ha creado en un período completamente latino como VALLE ATHANASI, en gen. sing. de nombre de propietario, lo que es frecuente. La evolución fonética no plantea especial dificultad, con síncopa de vocal interior átona y apócope de esta vocal, igualmente átona, *valle atanási > *vallatanás > valtanás. La síncopa ha debido preceder a la sonorización de las sordas intervocálicas, algo bastante antiguo. Con todo cabe que esta sonorización no se hubiera producido en el antropónimo por su propio carácter de tal o por haber sido introducido en uso con posterioridad a dicho fenómeno fonético. Para la presencia del antropónimo en la península Ibérica, HRN 214.

Aspectos xeográficos, históricos, administrativos

Es un municipio y localidad de la provincia de Palencia, en la la comarca del Cerrato, al sureste de la provincia de Palencia, junto a los límites provinciales de Valladolid y Burgos.

Documentación histórica

Antiga e medieval

  • "...de la yglessia de San Miguel que est in urbe quo vocatur Valle Tanasio",1033,  IsidroDueñas.
  • "...Ualdeuid, Rinosa, Baltenas....", 1090, DocCatedralPalencia.
  • "...in ualle de Ualtanas...", 1135,SantaMaríaValladolid I 30.
  • "Valtanas", 1213,  DocCatedralPalencia.
  • "Valdesalz, Valdolmiellos, Rinoso con Quintana / con Villalaïnvistia, avueltas Torquemada/ de Tariego asuso do es la derruñada/ Monzón e Baltanás deven cada posada/ con todas sus alfozes arienços en soldada",  Gonzalo de Berceo, Vida de San Millán, ca. 1230."...
  • otrossí mando que, demás desto, que venadan a Villagarçía e a Baltanás para esto mismo", 1308, DocHuelgasValladolid, 17.
  • "...derecho, porque sea mas firme esta donaçion que vos fasemos, los quales logares de Baltanas e de Posuelo oviemos e cobramos de doña Leonor...", Privilegio rodado de Alfonso XI donando a Fernán Sánchez de Valladolid el señorío de Cubillas de Cerrato y otros lugares", (Colección documental de Alfonso XI), 1345, CDH.
  • "...con el bachiller Mingo Diaz de Valtanás, alcalde, por el señor Juan de Deça, corregidor en la dicha Villa y su tierra...", 1498, AcuerdosMadridV.

Moderna

  • "Baltanás. V. R. de España, provincia y obispado de Palencia..:", 1829, DicMiñano.

Cognados e topónimos relacionados

Los topónimos con valle, como es sabido, son innumerables. El caso del antropónimo presente, en cambio, es muy diferente, aunque tampoco un caso único. Hallamos otros ejemplos, pocos, de este nombre en la toponimia española, pero hasta donde sabemos siempre con la forma ya castellana normal Atanasio o la forma femenina Atanasia, no con una forma latina en genitivo, como es el caso aquí. Cabe citar, de esta manera, topónimos como Vallejos de Atanasio (Huete, Cuenca), Corral de la Tía Atanasia (Madriguera, Albacete), Pozo del Tío Atanasillo (Las Majadas, Cuenca), etc.

E. Nieto Ballester:  "Baltanás", 

Toponimia de las zonas central, sur e insular atlántica PID2020-114216RB-C66,proyecto de investigación financiado por el Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, integrado en el Toponomasticon Hispaniae. 

[consultado en 11-05-2025].
Data: 13/03/2025
3009
no-portugues

Coordenades:-4.248016 41.936453

As coordenadas no estado español proceden do IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcrición fonética
balta'nas
Provincia
Palencia
Poboación (INE)
1206 (2022)

Xentilicio e alcumes colectivos

Xentilicio(s)

baltanasiego,a

Pseudoxentilicio(s)
Sen datos

Antropónimos orixinados polo topónimo

Apelido
Baltanás
1464 ocurrencias
Fonte: INE 24/10/2023

Relativamente poco frecuente. Es llamativa la mayor presencia en Córdoba y su ausencia estadística en la propia Palencia. Dada la escasez de datos no hay que extraer conclusiones de ninguno de los hechos.

Baltanás
Nome
Non xerou nome persoal

Bibliografía específica

Non hai bibliografía

Sinaturas

Redacción: E. Nieto Ballester

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

O proxecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado polo MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. A presente aplicación contou cunha axuda para a consolidación e estruturación de unidades de investigación competitivas da Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-