Ames
Tipoloxía ou caracterización xeográfica
Étimo
Resumo xeral
De orixe prerromana, podería proceder, en última instancia, da raíz hidronímica *wegw- 'húmido', a través dun derivado cunha terminación de superlativo en acusativo plural: *Ugiamos ou *Ugiamas, coa vogal final relaxada en -es, segundo BascuasHidron_2002: 243. O seu significado sería 'moi húmido', en consonancia coa situación do actual concello, regado por varios ríos.
Aspectos xeográficos, históricos, administrativos
No Antigo Réxime, Ames era unha das freguesías que formaban a xurisdición da Maía, de señorío arcebispal. Nela situouse a casa consistorial en 1835 e deulle nome ao concello. Trasladouse durante un tempo a Bertamiráns, e despois novamente a Augapesada (Ames). Finalmente, desde 1970, a capital municipal quedou definitivamente instalada en Bertamiráns (López Boullón 2019: 23). A advocación da parroquia segue a ser san Tomé.
Documentación histórica
Antiga e medieval
- "Sancti Thome apostoli de Oliames" 1143 TToxosoutos
- "Sancti Thome de Oiames" 1145 TToxosoutos
- "Sancti Thome de Oyames" 1145 TToxosoutos
- "Sancti Thome apostoli de Oiames" 1182 TToxosoutos
- "frigressia de san Thome d'Oyames" 1327 CDUniSantiago
- "frjgueſia de Sam Thomé de Yames" 1344 DocMaia
- "friigresia de sam Thome de Ames" 1349 CDUniSantiago
- "fregresia de san Thome d'Oames" 1438 CDUniSantiago
Moderna
- "feligresía de San Tomé d'Ayames" 1566 ACS
- "feligresía de San Tomé de Yames" 1566 ACS
- "felegresía de San Tome d'Oyames" 1568 ACS
- "felegresía de San Tome d'Ayames" 1575 ACS
- "San Thome de Ames", "San Tomé de Yames" 1607 MemoriasHoyo
- "f<elegresí>a de San Tome d'Ayames" 1629 ACS
- "f<eligresí>a de San Thomé de Ames" (Libro de Actas) 1770-1772 AHUS
en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org
