Cedeira
Tipoloxía ou caracterización xeográfica
Étimo
Resumo xeral
Do latín CETARIA, derivado de cetus 'gran peixe, cetáceo', que designaba lugares da costa con presenza de grandes animais marítimos e coa súa pesca.
Aspectos xeográficos, históricos, administrativos
Existiu un antigo territorio do mesmo nome, atestado desde o séc. IX, que incluía ademais parte dos concellos de Moeche, San Sandurniño e Valdoviño. O concello constituíuse en 1836. Cedeira é nome do concello, unha parroquia e un lugar.
Documentación histórica
Antiga e medieval
- "Saturninum iuxta fluuium Iubia, sanctum Vincentium in Cetaria" 830 HistoriaCatedralSantiago, vol. 2, 6-8.
- "portione mea in uilla de Carino et alia in sancto Juliano de Trebula, et alias in Cetaria, et in Narraone" 1101 CDXubia, 68.
- "in terra Cetaria" 1111 CDPedrosoTrasancos 235-236.
- "in territorio Cetaria et in Trasancos" CDXubia 1120 73-74.
- "in terra de Cetaria, mea porcione de Sancto Iohanne de Moeste" c.1140 TCaaveiro f.83rb-va.
- "Pedro Dominguez, notaro jurado de nosso senor el Rey et dado in Cedeyra" 1261 CDOseira 844.
- "o Regengo de Cedeira que he en tod a fregesia de sto. Andre de Cedeira" 1331 FMSantiago 541.
Moderna
- "villa de Cedeira" 1752 CME-Cedeira.
- "Cedeira: ant. jurisd. en la prov. de Betanzos, compuesta de la v. de la que tomaba nombre y de las filg. de Abad, Bardaos, Cerbo, Esteiro, Labacengos, Loira, Moeche, Montojo (San Julian), Montojo (San Roman), Pantín, Piñeiro, Régua, Villaboa y Villarube: el señ. lo ejercia el cnde de Lemos, quien nombraba juez ordinario.
- Cedeira: ayunt. en la prov., aud. terr. y c. g. de la Coruña, dióc. de Mondoñedo, part. jud. de Sta. Marta de Ortigueira y de la prov. y part. marítimo dle Ferrrol. ... Pobl.: 706 vec., 4.752 alm." 1847 DicMadoz, tomo 6.
Cognados e topónimos relacionados
Amais deste concello, Cedeira é nome dunha parroquia en Redondela (Po) e de dous lugares coruñeses, nos concellos de Camariñas e Ponteceso.
en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org
Coordenades:-8.054867 43.660475
As coordenadas no estado español proceden do IGE
Xentilicio e alcumes colectivos
Cedeirense
Antropónimos orixinados polo topónimo
O apelido foi xerado en parte polos topónimos coruñeses, pois os seus portadores residen nunha zona arredor da Coruña (coa máxima densidade en Arteixo). Outra área, arredor da ría de Vigo, debe ter orixe no nome da parroquia de Redondela.
Bibliografía específica
Sinaturas
Redacción: Ana Boullón
