Skip to main content
Tornar a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Accesu investigadores
esglcaeupt-ptast

Tomar

Tomar

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Concelho
Idioma del topónimo
Portugués

Étimu

*TAMARE
Incierto
Oscuro

Derivado

Resume xeneral

A origem do topónimo Tomar é obscura. Alguns autores sugerem uma origem pré-romana *TAMARIS, outros um étimo grego, THYMUS (‘tomilho’), por via árabe ou românica. Outra hipótese será uma origem germânica, antroponímica.

Aspectos xeográficos, históricos, administrativos

Depois da conquista definitiva da região pelo rei Afonso Henriques em 1147, a terra foi doada como feudo à Ordem dos Templários, tendo sido terra de fronteira durante quase um século. O Grão-Mestre desta Ordem, D. Gualdim Pais, iniciou em 1160 a construção do castelo e do convento (que viria a ser a sede dos Templários em Portugal) e deu foral à povoação em 1162. Tomar foi elevada à categoria de cidade em 1844,

Información específica d'étimu pa esti topónimu

Alarcão (2015: 152-153), observando que Tomar terá sido inicialmente um hidrónimo, sugere uma origem pré-romana *TAMARIS, com uma raiz *tam-, que se encontra, por exemplo, em Tâmega e Tambre. Por outro lado, Fernandes (1943: 213), na linha de Pedro de Azevedo e Arlindo Ribeiro da Cunha defende um étimo grego, THYMUS (‘tomilho’), arabizado na forma thomar. Segundo Piel, o topónimo teria origem no fitónimo tomo (‘tomilho’), por via românica, e não árabe. Outra hipótese é apresentada pelo Dicionário de Topónimos Porto Editora: [Villa] Theodemari.

Documentación histórica

Vieya y medieval

  • "Ego Magister Gaudinus vna cum fratibus meis vobis qui in Thomar estis habitaturi" 1162 PMH Leges III p.388

  • “in villa quae vocitant Tomar” 1163 CDMelón doc.27

  • “facta carta mense maio, apud Tomar” 1188 LPCoimbra pp.14-15

Moderna

  • "Passado o Tejo, & metidos eles por onde agora vemos a villa de Tomar" 1597 Brito_MonLus fl. 104

  • "Nabancia (que agora he a villa de Tomar)" 1610 Leão_Descrição fl.75v

  • "A fundação da Villa de Thomar, atendendo ao tempo em que esta povoação com o nome de Nabancia esteve situada da outra parte do rio para o Nascente, he tam antiga, que se lhe não sabe o principio" 1706-1712 Costa_Corografia t.3, p. 148
  • "Comarca de Thomar. Esta notável Villa teve antigamente outro assento não longe do que agora tem, e outro nome, porque foy conhecida com o nome de Nabancia, situada da outra parte do Rio Nabão para o Oriente. A primeira memoria que se acha della, he pelos anos 653 de Christo, em que padeceo nella glorioso martyrio a bemaventurada S. Eiria" 1739 Freire_Corografia p. 118

  • "A fundação de Thomar, data do principio da nossa monarchia […] D. Gualdim, que deu principio à povoação […] dando-lhe o nome que os árabes tinham imposto ao rio Nabão – Tamarmá – mas que os portuguezes escreveram e pronunciaram Thomar" 1873-1890 DicCoroPLeal vol. 9 pp.560-561

Esperança Cardeira:  "Tomar", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 14-05-2025].
Fecha: 01/12/2023
3083
portugues

Coordenadas: -8.414794 39.60664

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
[tu’maɾ]
Audio
Ensin provincia
Santarém
Población
40 677 (2021)

Xentiliciu y nomatos coleutivos

Xentiliciu/-os

Tomarense, Nabantino

Pseudoxentiliciu/-os
Ensin datos

Antropónimos orixinaos pol topónimu

Apellíu
Tomar
Nome
Nun xeneró nome personal

Bibliografía específica

Alarcão, Jorge de. 2015. Notas de arqueologia, epigrafia e toponímia – VII, Revista Portuguesa de Arqueologia,18, 152-153.

Dicionário de Topónimos Porto Editora https://www.infopedia.pt/dicionarios/toponimia

Fernandes, I. Xavier. 1943. Topónimos e Gentílicos, vol. II, Porto: Editora Educação Nacional.

Robla

Redaición: Esperança Cardeira

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyeutu I+D+I Toponomasticon Hispaniae ta financiáu pol MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación cuntó con una ayuda pa la consolidación ya estruturación d'unidaes d'investigación competitives de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Polítiques de privacidá
  • Polítiques de cookies
  • Contautu
-
-
-
-