Skip to main content
Itzuli ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Ikertzaileentzako sarrera
esglcaeupt-ptast

Ordes

Ordes

Tipologia edo geografia karakterizazioa

Concello
Idioma del topónimo
Galego

Etimoa

*ORDĬNES
Incierto
Hidrotoponimia

Laburpen orokorra

De orixe discutida, posiblemente prerromana e hidronímica.

Geografi, historia, administrazio alderdiak

Ordes é concello, parroquia (coa advocación Santa María) e lugar. O concello constituíse en 1836 integrando parroquias que no Antigo Réxime pertenceran ás xurisdicións de Folgoso e de Mesía, da provincia de Santiago. Recibiu o seu nome do da parroquia onde se estableceu a casa consistorial (Navaza_2021).

Leku izen honentzako informazio berezkoa

Ten habido diversas opinións sobre a orixe deste nome, que aínda non foi totalmente esclarecida. Descártase para este caso a relación co substantivo común orde (< lat. ORDĬNE), dificilmente xustificable como topónimo, que, con todo, pode ser a motivación da antiga xurisdición daTerra de Orde (Friol, Lu), e acaso tamén na parroquia homónima do concello de Toques (Navaza_2021).

Abelardo Moralejo (ToponGallega) suxeriu, con reservas, que fose un derivado de HORDEUM 'orxo' (de onde derivan ast., cast. Ordial, gal. Orxal, Orxás, Orxais, Orxeiro, Orxeira, Urxeira). Para isto tería que proceder do dat.-ablat. plural HORDEIS e, ademais, non experimentar a palatalización provocada polo iode que se dá nos demais descendentes). Esta explicación é incompatible coas atestacións medievais, que presentan indicios da nasal.

Finalmente, Bascuas_2002 (131-133) propuxo unha orixe prerromana, formado co tema *Or-d-, tema hidronímico alternativo de Ar-d-, procedentes da raíz indoeuropea *er- 'moverse'. Estaría emparentado con outros topónimos peninsulares, como Ordesa (Huesca), próximo a Ordizia (Guipúscoa) e probablemente co galego Ordoestre. Comparte probablemente orixe coa parroquia homónima de Rairiz de Veiga (Ou), documentada como Sancta Maria de Ordines 1061, Hordines 962 TCelanova, Ordiis 1231 CDACatOurense e mais con Ordelles (documentado como villa de Ordenelias 1007, Ordeeles 1254, Ordeellas 1420,
Ordeelles 1484).

A partir do séc. XVI o nome sufriu o mesmo proceso de castelanización ca unha parte da toponimia galega, e pasou a escribirse Órdenes. Restituíuselle o nome orixinal, Ordes, en 1984 (VariacionesMunicipios).

Dokumentazio historikoa

Antzinatekoa eta Erdi Arokoa

  • "Rrui d'Ordẽs" 1394 THSantiago

Garaikidea

  • "Santa María d'Ordes" 1566, 1568  ACS
  • "Gregorio do Rrío, labrador, vecino de la feligresía de Sancta María d'Ordenes" 1581 ACS
  • "R<odrig>o do Rrío, labrador, vecino de la feligresía de Sancta María d'Ordes" 1585 ACS
  • "Santa María de Ordines" 1607 MemoriasHoyo
  • Hordenes CME
  • "ORDENES: ayunt. en la prov., aud. terr. y c.g. de la Coruña (8 leguas), dióc. de Santiago y part. jud. de su nombre" 1849 DicMadoz XII.

kognatuak eta erlazionatutako leku izenak

Teñen o mesmo nome e advocación unha parroquia en Toques (Co) e outra en Rairiz de Veiga (Ou). Como se dixo anteriormente, é posible que esta última teña a mesma procedencia etimolóxica có topónimo coruñés, pero non é seguro no caso de Toques.

Ana Boullón:  "Ordes", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 07/04/2024
2564
no-portugues

Coordenadas: -8.407974 43.078308

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
ˈɔɾðe̝s
Audio
Probintzia
A Coruña
Bizilagunak
12.589 (2022)

Herritarren izena eta talde izengoitiak

Herritarren izena(k)

Ordense

Sasigentilizioak
Daturik ez

Leku izenak sortutako jende izenak

Abizena
No ha generado apellido
Izena
Ez du jende izenik sortu

Bibliografia berezia

Bibliografiarik ez dago

Sinadurak

Erredakzioa: Ana Boullón

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

MCIN/AEI/10.23039/501100011033k finantzatu du Toponomasticon Hispaniae I+D+I proiektua. Aplikazio honek Galiziako Xuntak ikerketa guneen finkapenerako eta egituraketarako ematen dituen laguntzetako bat izan zuen.

Menú del pie

  • Pribatutasun politikak
  • Cookies politikak
  • Harremanetarako
-
-
-
-