Skip to main content
Itzuli ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Ikertzaileentzako sarrera
esglcaeupt-ptast

Kontrasta

Kontrasta

Tipologia edo geografia karakterizazioa

Localidad
Idioma del topónimo
Castellano

Etimoa

CONTRASTA
Latino
Giza habitata » Herria

Ámbito semántico

Giza habitata » Herria

Laburpen orokorra

Kontrasta es un término de origen romance que en principio significaba 'la (población) opuesta'. Esto se entiende bien cuando se observa que la localidad está en la muga de Navarra, pero dentro de Araba / Álava, en lo que fue, a partir de 1200, el reino de Castilla.

Leku izen honentzako informazio berezkoa

Mitxelena (1972: 17) cree que procede del latín contrātare que «ha tenido amplia descendencia, más o menos popular, en las lenguas románicas». En otro trabajo, escribe el lingüista guipuzcoano (1984: 280) que durante los siglos XI-XIV no fueron raros los bautizos públicos de poblaciones, aunque luego la gente cambió algunos de ellos. Añade que Contrasta es nombre que aparece más tarde que Sabando, éste documentado ya en el siglo XI, y así es, según los datos que conocemos (véase el apartado de documentación).

No explica el lingüista guipuzcoano cuál es la etimología exacta de Contrasta, pero, basándonos en lo que dice y teniendo en cuenta que la localidad se encuentra en la muga entre los reinos de Castilla y Navarra, no es difícil adivinar que estamos ante un derivado de contrastar, del latín contrastare 'oponerse', relacionado con contraste, con variantes antiguas contrasto y contrasta (Corominas y Pascual, DCECH, entrada estar), es decir, se trataría de 'la (población) opuesta', al reino de Navarra se sobreentiende, a Larraona / Larragoa, primera localidad del mencionado reino, o tal vez al valle entero de Ameskoagoiena / Améscoa Alta. Cree Mitxelena que Albertos (1970: 187-188) está equivocada cuando identifica el final del nombre con el del despoblado de Carasta, Garasta, de castra (plural de castrum)  > *crasta.

En un trabajo posterior dice Mitxelena (1985: 595) que la tardía aparición del topónimo Contrasta en la Edad Media (1257) desaconseja «todo enlace directo con el núcleo antiguo, ilustrado por la epigrafía». González de Viñaspre (2013: 820) escribe que Contrasta, nombre romance, se superpuso a la denominación anterior Arana.

Sea como fuere, está claro que Kontrasta es un nombre nada habitual en toponimia vasca, ya que no se trata de ni de un antrotopónimo como Audika, Auritz, Bakio, Bilbao, Burutain, Donostia, Durango, Gasteiz, Gernika, Leioa, Lazkao, Ustarrotz..., ni tampoco de un topónimo descriptivo del tipo de Arrasate, Arriaga, Etxabarri, Hiriberri, Elizondo, Oleta, Zirauki, etc.

El topónimo coincide sin duda con el portugués Contrasta, llamado ahora Valença y situado en la vertiente sur del río Miño, frente al Tui gallego, en la frontera (Navaza, 2017: 109).

Dokumentazio historikoa

Antzinatekoa eta Erdi Arokoa

Contrasta (1257, Rodríguez, 1989: 226)

Contrasta (1312, Pozuelo, 1998: 10)

Contrasta (1324, Martínez Díez, I, 1974: 184)

Contrasta (1334, Díaz de Durana, 1994: 21)

Contrasta (1368, Ruiz San Pedro, 2004: 76)

Contrasta (1388, Iñurrieta, 1989: 129),

Contrasta (1417, Iñurrieta, 1983: 31)

«en la villa de Contrasta de Harana» (1437, Goicolea, 1998: 148)

«Joanchu fijo de la biuda, e Joan fijo de Joanchu, vesynos de la villa de Contrasta» (1474, Ayerbe, 2006: 157)

«la villa de Contrasta e Alegira de Alava» (c. 1475, García de Salazar, 375 r.)

Contrasta (1480, Goicolea et al., 2005: 131)

Contrasta (1499, Pozuelo, 2007: 47)

Garaikidea

Contrasta (1505, Pozuelo, 1998: 428

Contrasta (1551, Díaz Bodegas, 1998: 259)

«...y caminando dr[e]c[h]o abajo al rrio que baja de Contrasta bisitaron el diez y ocho mojon y ultimo de los d[ic]hos terminos y montes q[ue] se alla en el paraje llamado Nazafarrate orilla del d[ic]ho rio»  (Ekala-Eulate, 1688; AGN, pr. Artabia / Artavia, 4, M.J. García)

«Otra pieza en Arangaizcosacana [...] ten[ien]re al camino q[ue] se ba a la villa de Contrasta» (Larraona / Larragoa, 1689; AGN, pr. de Artabia / Artavia, 5, M.J. García)

«Otra pieza en Arangaizco errecaldea [...] ten[ien]te a camino r[ea]l q[ue] se ba a Contrasta» (Larraona / Larragoa, 1689; AGN, pr. de Artabia / Artavia, 5, M.J. García)

«Ora pieza en Yriazufia pegante a la puent [...] ten[ien]te a camino real q[ue] se ba a la villa de Contrasta» (Larraona / Larragoa, 1693; AGN, pr. de Artabia / Artavia, 7, M.J. García)

«Otro mojon q[ue] llaman el de encima del alto de Portilua questa entre el camino que los de Contrasta ban a Nabarra a la cayda del alto [...] acia abajo dentro el ayedo y pecho del donde llaman Mendibiribila se allo otro mojon» (1694, AGN, pr. de Artabia / Artavia, 7, M.J. García)

«Una pieza [...] en Arangaiz o camino de Contrasta» (Larraona / Larragoa, 1697; AGN, pr. de Artabia / Artavia, 8, M.J. García)

«La otra pieza [...] en Yturburua t[enien]te a [...] el camino de Contrasta» (Larraona / Larragoa, 1718; AGN, pr. de Artabia / Artavia, 22, G. Ruiz de Urra)

Contrasta (Gamiz, s. XVIII; Goikoetxea, 1982: 32)

Condrestasargaña (1790, «monte de Contrasta», López de Guereñu, 1989: 158)

Contrasta (DRAH, I, 1802: 214)

Contrasta (Madoz, VI, 1847: 571)

Contrastarregagaina («peña de Contrasta», 1956; López de Guereñu, 1989: 158; Entzia, González Salazar, 1986: 9)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Kontrasta", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 03/02/2025
5541
no-portugues

Coordenadas: -2.295411 42.771616

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
kon̪ˈtras̺ta
Probintzia
Araba / Álava
Bizilagunak
45 (2024 https://www.araba.eus/elva/Nomenclator/ELVA5004NomCoc.asp)

Herritarren izena eta talde izengoitiak

Herritarren izena(k)

kontrastarra?

Sasigentilizioak
Daturik ez

Leku izenak sortutako jende izenak

Abizena
Contrasta
12 ocurrencias
Iturria: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Primer apellido Contrasta lehen deitura

Contrasta
Abizena
Contrasta
8 ocurrencias
Iturria: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Segundo apellido Contrasta bigarren deitura

Contrasta
Izena
Ez du jende izenik sortu

Bibliografia berezia

Bibliografiarik ez dago

Sinadurak

Erredakzioa: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Kontrasta urrunxkotik ikusirik. Patxi Salaberriren argazkia.

Kontrasta urrunxkotik ikusirik. Patxi Salaberriren argazkia.

Kontrastako elizdorreko paxapea eta herriko kalea eta etxeak. Patxi Salaberriren argazkia.

Kontrastako elizdorreko paxapea eta herriko kalea eta etxeak. Patxi Salaberriren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

MCIN/AEI/10.23039/501100011033k finantzatu du Toponomasticon Hispaniae I+D+I proiektua. Aplikazio honek Galiziako Xuntak ikerketa guneen finkapenerako eta egituraketarako ematen dituen laguntzetako bat izan zuen.

Menú del pie

  • Pribatutasun politikak
  • Cookies politikak
  • Harremanetarako
-
-
-
-