Passar para o conteúdo principal
Voltar a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acesso investigadores
esglcaeupt-ptast

Viseu

Viseu

Tipologia ou caracterização geográfica

Concelho
Idioma do topónimo
Portugués

Étimo

*VISSAIU
Prerromano
Habitat humano » Povoação

Resumo geral

De um étimo pré-romano *Vissaium, de significado obscuro e inferido de uma inscrição datável do século I d. C descoberta em Viseu. 

Aspetos geográficos, históricos, administrativos

Viseu foi residência dos condes D. Teresa e D. Henrique que lhe deram foral em 1123 (é possível que D. Afonso Henriques tenha nascido em Viseu). D. Sancho concedeu a Viseu novo foral em 1187, confirmado por D. Afonso II em 1217 e em 1513 por D. Manuel.

Informação específica de étimo para este topónimo

*Vissaium (Fernandes, Carvalho & Figueira 2009) ou *Visaio- (Búa_ToponimiaPrelatina) é forma inferida de Vissaieigobor. Em 2009 foi descoberta em Viseu uma ara votiva, datável do século I d. C., com a seguinte inscrição: Deibabor / igo / Deibobor / Vissaieigo/bor / Albinus / Chaereae / f(ilius) / u(otum) s(oluit) l(ibens) m(erito). A sequência Deibabor igo Deibobor Vissaieigobor, corresponde a um sintagma na forma de dativo de uma língua indígena indo-europeia não latina. O morfema -bor parece ser variante ou cognato da desinência -bo de outras epígrafes e de -bos do celtibérico.

Note-se que Machado (DOELP) colocava a hipótese de uma raiz pré-indoeuropeia *ves ‘montanha’ e Vaz (2011: 148-149) propõe que vissaiei- seja interpretado como etnónimo.

Vasconcelos (1911: 338) refere que “nas moedas visigoticas do sec. VII lê-se Veseo”.

Documentação histórica

Antiga e medieval

  • "Deibabor igo Deibobor Vissaieigobor Albinus Chaereae f(ilius) u(otum) s(oluit) l(ibens) m(erito)" s. I Fernandes, Carvalho & Figueira 2009
  • "“uillas in urbis uiseo” 961 PMH, Dipl.I, p. 53
  • “Eidem Bracharensi Metropoli Galiciam Provinciam […] Portucale colimbriam et Episcopalis Nominis nunc Opida Viseum” 1138 ElucViterbo t.II p.11
  • “Comes Fernandus tenens terram Visei” 1173 ElucViterbo t.II p.152
  • “Milites et Clerici qui in veteri civitate de Viseo casas habuerint” 1187 Eluc_Viterbo t.I p.311

Moderna

  • “das ruinas da antiga cidade de Vacca, que estava situada (segundo a tradição) onde hoje se mostra a cova de Viriato, se foy povoãdo a de Vizeu […] o nome de Vizoncio, ou Vizo (como dizem muitos) pela grande vista, que della se descobria.” 1706-1712 Costa_Corografia t.II, p. 177-178
  • “Viseu […] foy fundada pelos Turdulos quinhentos anos antes da vinda de Christo” 1739 Freire_Corografia p. 58

Cognatos e nomes de lugares relacionados

O topónimo Viseu foi transplantado para Évora, Leiria, Montemor-o-Velho, Portimão, Sertã e Vila Franca de Xira. Também ocorre no Brasil.

Esperança Cardeira:  "Viseu", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 12-05-2025].
Cerca: 01/12/2023
1641
portugues

Coordenadas: -7.919146 40.661173

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
[vi’zew]; [βi’ẓew]
Audio
Província
Viseu
População
99 274 (2021)

Gentilíco e apelidos colectivos

Gentílico(s)

Viseense

Pseudogentílico(s)
Sem dados

Antropónimos originados pelo topónimo

Apelido
Viseu
Apelido
Vizeu
Nome
Não gerou nome pessoal

Bibliografia específica

Fernandes, Luís da S., Pedro S. de Carvalho & Nádia Figueira. 2009. Divindades indígenas numa ara inédita de Viseu. In: F. Beltrán, J. d’Encarnação, A. Guerra, C. Jordán & B. Díaz Ariño (eds.) Acta Palaeohispanica X, Actas do X Colóquio Internacional sobre línguas e culturas paleo-hispânicas. Zaragoza: Institución «Fernando el Católico», pp. 143-155.[= Palaeohispanica 9]. 

Vaz, João Luís Inês. 2011. Distrito de Viseu. Concelho de Viseu. Hispania Epigraphica, 17, pp. 148-149.

Vasconcelos, J. Leite de. 1911. Lições de Philologia Portuguesa. Lisboa: A. M. Teixeira.

Assinaturas

Redação: Esperança Cardeira

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-