Skip to main content
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptastan

Amurrio

Amurrio

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Municipio
Idioma del topónimo
Vasco

Étimo, evolución, motivación

*AMURRI
Incierto
Deantroponímico » Nombre personal

Ámbito semántico

Hábitat humano » Población

Resumen general

Es un antrotopónimo, es decir, un topónimo basado en un nombre personal, en *Amurri, que encontramos también en Amurrihuri (Salcedo, A). A dicho nombre personal se le añadió el sufijo -ano que indicaba posesión, y luego *Amurriano 'la propiedad de *Amurri', por evolución vasca, se convirtió en Amurrio, como de Ochandiano surgió Otxandio (B), por ejemplo.

Información específica de étimo para este topónimo

Según Irigoien (1986: 22) está relacionado con vasco amurru 'rabia' que es usado como antropónimo en la documentación del monasterio de Iratxe (N, Lop Amurru, 1283), y no es el único testimonio, porque en Artajona/Artaxoa (N, Jimeno, 1968: 296) aparece Toda Amurru en los siglos XIII-XIV, versión vasca, en lo que hace al sobrenombre, de Garcia Rabia (1156, ibid., 221). En un documento de 1107 (García Andreva, 2010: 414) en el que se menciona Villa Garisso –es decir, Villagalijo, Burgos– tenemos a domna Urraca de Amurro, y en otro sin fecha pero que al parecer se refiere a Álava (ibid., 1098), encontramos a un tal Enneco Amurro. Anteriormente, en 989 (García Andreva, 2010: 885) se documenta «una vinea inter Rutilanes et Amurrihuri» en Salcedo (Lantarón, A), y en 1047 «in valle Scemeno de Amurfuri» en San Vicente del Valle (Burgos), con un segundo elemento huri escrito, como puede verse, con f- (ibid., 625).

Si partiéramos de Amurru o de Amurro, con el sufijo -ano esperaríamos *Amurruano, *Amurroano o *Amurrano (existió el nombre femenino Amurrana: «et alia hereditate de Amurrana mie Mannera», Herramélluri, 1067; Ubieto, 1976: 344; García Andreva, 2010: 494) > *Amurrãɦ̃õ > *Amurrao, pero no Amurrio. Este último supone *Amurriano, de un anterior *Amurri (cfr. Amurrihuri), con la siguiente evolución: *Amurriano > *Amurrjãɦ̃õ > *Amurrjao > Amurrio. Compárese con Erandio (B, de *Elande, Elandi), Otxandio (B, de Otxande) y Zandio (N, de Sante, Sandi o de una variante de estos con z-).

Documentación histórica

Antigua y medieval

Amurrio (1085, Ledesma, 1989: 72)

Amurrio (1095, López de Guereñu, 1989: 614)

«Furtunno de Çubiaga, morador en Amurrio» (1454, Enríquez, Hidalgo de Cisneros, Lorente y Martínez, 1994: 36)

«Juan Fernandez de Apreguindana e Juan de Amurrio, vezinos de Orduña» (1489,  Pozuelo, 2020: 72)

Moderna

Pedro de Amurrio (1511-1518, Pozuelo, 2007: 165, 309, 344)

Amurrio (final s. XVIII, Barandiaran, 1929: 103)

Amurrio (DRAH, I, 1802: 70)

Amurrio (anónimo, 1810: 64)

Amurrio (Madoz, 1846: 263)

Paisaje toponímico próximo

Baranbio (A)

Laudio / Llodio (A)

Otxandio (A)

Cognados

Amurrihuri  (Salcedo, Lantarón, A, 989; García Andreva, 2010: 885)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Amurrio", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 15-05-2025].
Fecha: 08/06/2024
3830
no-portugues

Coordenadas: -3.000669 43.066781

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
aˈmurjo / aˈmuriˌo
Provincia
Araba/Álava
Población (INE 2020)
10281 (2022 https://www.ine.es/dynt3/inebase/es/index.htm?padre=517&capsel=525)

Gentilicio y apodos colectivos

Gentilicio(s)

amurrioarra

Seudogentilicio(s)
Sin datos

Antropónimos originados por el topónimo

Apellido
Primer apellido Amurrio lehen deitura
346 ocurrencias
Fuente: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Primer apellido Amurrio lehen deitura

Primer apellido Amurrio lehen deitura
Apellido
Segundo apellido Amurrio bigarren deitura
326 ocurrencias
Fuente: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Segundo apellido Amurrio bigarren deitura

Segundo apellido Amurrio bigarren deitura
Nombre
No ha generado nombre personal

Bibliografía específica

No hay bibliografía

Firmas

Redacción: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Amurrioko udaletxea. Natalia Evseevaren argazkia.

Amurrioko udaletxea. Natalia Evseevaren argazkia.

Amurrioko eliza. Natalia Evseevaren argazkia.

Amurrioko eliza. Natalia Evseevaren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-