Skip to main content
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptastan

Vouga

Vouga

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Río
Idioma del topónimo
Portugués

Étimo, evolución, motivación

VACŬA
Prerromano
Hidronimia » Corriente

Ámbito semántico

Hidronimia » Corriente

Resumen general

Vouga tem origem pré-latina, provavelmente indo-europeia mas não céltica, e integra a raiz indo-europeia *wek-, *wok-, ‘curvar, dobrar’ (IEW).

Aspectos históricos e administrativos

Nasce na serra da Lapa, mais precisamente “ao N. da ermida de Nossa Senhora da Lapa, F. de Quintella da Lapa, onde já tem múltiplos moinhos e grandes enchentes” (segundo Baptista_ChorogModernaPt p.70), e desagua na ria de Aveiro (cf. CMP 1:25 000, folhas 158, 168, 167, 166, 177, 176, 165, 175, 186, 185, 174).

Información específica de étimo para este topónimo

Vouga é potamónimo que se atesta desde a Antiguidade, sob as formas Οὐακούα, em grego (cf. StraboGeo 3, 3, 4 e PtolomGeo II, 5, 3) e Vacŭa, as quais serão adaptações de uma forma pré-latina (DOELP). Como aponta Guerra_1998 (p. 653), “[…] admite-se que o radical se relacione com alguns teónimos peninsulares como Vacocaburio, Vacodonaego, ou ainda com o NE [etnónimo] Vaccei e com os NNP [antropónimos] Vacaccia, Vacani gen., Vacceus, Vaccula, Vacisi gen., Vacoria e Vacouia”; o mesmo autor (ibidem) analisa Vacŭa em dois elementos, um radical Vac- e um sufixo -ua, sendo este identificável noutros topónimos como Merua (na parte oriental do convento bracarense da Gallaecia) e Budua (na Lusitânia; muito provavelmente Bótoa, na província de Badajoz). Villar_2000 (p. 75/76) inclui Vouga numa série teónimos e hidrónimos, uns em território espanhol, outros fora da península, aos quais atribui a raiz indo-europeia *wek-, *wok-, ‘curvar, dobrar’ (IEW), cujo significado se torna compatível com a descrição das características físicas de rios com cursos sinuosos.

A relação com a onomástica pré-romana e indo-europeia confirma, pois, a origem pré-latina do potamónimo, ao mesmo tempo que apoia a sua filiação indo-europeia. Por ouro lado, a origem indo-europeia não latina e não céltica de Vouga enquadra-o na problemática da primeira indo-europeização da Península Ibérica.

Documentación histórica

Antigua y medieval

  • "inter agata et uauga"" 883 PMH Dipl., p. 7
  • in uoaga 897 PMH, Dipl. p. 8
  • secus riuulo uauga 964 PMH Dipl., p. 55
  • secus ribulo uauga 981 PMH Dipl., p. 81
  • inter Dorio et Vauca 994 PMH Dipl., p. 104
  • discurrente ribulo uauca 1019 PMH Dipl.,  p. 151
  • inter agatham et uaugam 1063 PMH Dipl., p. 273 (cópia do séc. XII);
  • discurente ribolo uauca 1092 PMH Dipl., p. 469
  • in Vouga, in Vouga 1106 DMP I, p. 15
  • ad terminum de Vaga, de Vauga 1117 DMP I, p. 61/62
  • discurrentibus aquis Voukam 1133 DMP I, p. 157
  • ad illam retortam de Vauga 1137 DMP I, p. 199
  • in fluvium Vauga, quomodo in Vauga cadit 1141 DMP I, p. 232
  • in território Vouga 1143 DMP I, p. 246
  • iuxta fluuium Vauga, DMP I, p. 391/392
  • quomodo intrat in Vauga, DMP I, p. 391/392
  • per mediam uenam de Vauga, DMP I, p. 391/392
  • in Vauga 1169 DMP I, p. 391/392

Moderna

  • "O lugar de Marnel (que antigamente foi cidade) he bem conhecido entre Agueda, & Vouga." 1619 Corpus_Pt
  • "AVEIRO Villa de Portugal, na Provincia da Beyra, entre a Cidade do Porto, & Coimbra, perto da Fós do Rio Vouga, aonde desemboca no mar Atlantico." 1712-1721 Corpus_Pt
  • "O major Dom D. Pedro de Sousa e Holstein, depois Duque de Palmella, foi nomeado Chefe do Estado Maior do bem conhecido General Trant e fez com elle a campanha do Vouga" 1854 Corpus_Pt

 

Paisaje toponímico próximo

O topónimo Vouzela, nome de uma vila a sul do rio Vouga, tem origem na forma Vaucella (CODOLGA), um diminutivo de Vouga. Zela, nome de um afleunte da margem esquerda do rio Vouga, deve o nome a uma redução de Vouzela, o qual, portanto, era inicialmente um potamónimo (ver Lições_LV p. 334). Alguns topónimos compostos incluem Vouga: Fonte do Vouga, Moinhos do Vouga, Sever do Vouga, Macinhata do Vouga, Pessegueiro do Vouga, Castanheira do Vouga, Sernadas do Vouga (ver RTP e CMP).

Carlos Rocha:  "Vouga", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 14-12-2025].
Fecha: 08/12/2025
4889
portugues

Coordenadas: -8.274816 40.758596

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
[ˈvogɐ], [ˈvowgɐ], [ˈbowgɐ]
Provincia
Viseu-Aveiro
Población (INE 2020)
Sin datos

Gentilicio y apodos colectivos

Gentilicio(s)

vouguense, voucense

Seudogentilicio(s)
Sin datos

Antropónimos originados por el topónimo

Apellido
No ha generado apellido
Nombre
No ha generado nombre personal

Bibliografía específica

No hay bibliografía

Firmas

Redacción: Carlos Rocha

Fonte: https://visitlafoes.pt/rota-do-vouga/

Fonte: https://visitlafoes.pt/rota-do-vouga/

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-