Na Estoria de Espanna de Afonso o Nono (Afonso X o Sabio para a historiografía española moderna) cítase a Castela galega (rexistrada co exónimo Castiella no texto) como unha das terras do departimento "que el rey Theodemiro fizo" (EstoriaEspanna, p. 632). Teodomiro gobernou no reino suevo de Galicia entre os anos 559 e 570, polo cal se acepta que esta terra medieval da Gallaecia existía xa no século VI e é anterior á rexión histórica que naceu no norte de Burgos.

Castela abranguía terras dos concellos actuais do NO ourensán: O Irixo, Piñor, San Cristovo de Cea, Avión, Boborás, O Carballiño, Leiro, Melón e Ribadavia. O padre Sarmiento infórmanos de que foi un condado e un arcediagado que comprendía 68 parroquias orixinarias e que logo integrou 31 máis do territorio de Orcellón (parroquias do N dos actuais concellos de Boborás e O Carballiño). Como tamén recolle Sarmiento, a mediados do século XVIII xa debía ser pouco usual esa denominación para ese territorio, pois nin foráneos nin galegos entendían a expresión "castellanos de Orense" (Sarmiento_CastellanosOurense).