Skip to main content
Itzuli ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Ikertzaileentzako sarrera
esglcaeupt-ptast

Barañáin / Barañain

Barañáin / Barañain

Tipologia edo geografia karakterizazioa

Municipio
Idioma del topónimo
Vasco

Etimoa

VARANUS, *VARANI(US), VERANI(US)
Latino
Onomastika

Ámbito semántico

Giza habitata » Herria

Laburpen orokorra

Es un antrotopónimo basado en el nombre personal *Varanius o Veranius, o dicho más exactamente, en la variante sin el final -us, es decir, en *Varani o Verani. El sufijo es -ain, de origen latino y evolución eusquérica, que indica posesión: 'la propiedad de *Varani' o 'la propiedad de Verani'.

Leku izen honentzako informazio berezkoa

Mitxelena (AV, 47) incluye Barañano (B) entre los topónimos con final en -ana, -ano que tienen un antropónimo como base, y lo compara con Barañáin, que ha salido, en opinión del lingüista guipuzcoano, de Veraniani. Irigoien (1977: 580-581), por su parte, estima que en la base de Barañain y Barañano (Barañao en euskera) está *Barani, probable «doblete» del nombre latino Veranius.

A nuestro parecer, dado que no hay ningún testimonio con e, lo más probable es que se trate de un derivado del nombre personal Varanus documentado en el norte de África e Italia (EDH), tal como quería Irigoien, o dicho de manera más exacta, de una variante de aquel *Varanius (cfr. Paternus / Paternius, Sextus / Sextius), la cual, tras haber perdido el -us final (cfr. Armentarius > Armentari, por ejemplo), habría tomado el conocido sufijo -ain que indica posesión, por lo que en origen Barañain sería 'la propiedad, la finca de *Varani'. No obstante, también se puede partir de Verani(us), es decir, de *Veraniain 'la propiedad de *Verani', forma que por asimilación se habría convertido en Barañain.

Dokumentazio historikoa

Antzinatekoa eta Erdi Arokoa

Baragnien (1129, Goñi, 1997: 165)

Barannjajn (1129, Ciérbide y Ramos, 1998b: 3)

Baraynjn (1129, Ciérbide y Ramos, 1998b: 4)

Baranien (1164, Ostolaza, 1978: 94)

Baraniein (1173, Goñi, 1997:  296)

Baraniein (1173, García Larragueta, 1957: 45)

Baranin (1185, García Larragueta, 1957: 59)

don Bomingo de Baranin (sic, 1192, García Larragueta, 1957: 70)

Baraniein (1195, García Larragueta, 1957: 78)

Sancho Aceariz de Baraniein (1195, García Larragueta, 1957: 79)

Baraniein (1196, García Larragueta, 1957: 82)

Barañain (1220-1235, García Larragueta, 1957: 104)

Barainiain (s. XIII, García Larragueta, 1957: 105)

Baraniain (s. XIII, García Larragueta, 1957:106)

Baranin, Jaun Orti Çaharra de Baranin (1226, García Larragueta, 1957: 196)

Baraniain, don Semen Baraniain, don Semen de Baraniain (1226, García Larragueta, 1957: 197)

Semen Baraniain, Semen de Baraniain, Jaun Orti Baraniain (1226, García Larragueta, 1957: 198)

Fortunius Çabarra de Baranin (1228, García Larragueta, 1957: 204)

Sancho Baraniain (1233, García Larragueta, 1957: 243)

Baraniain (1233, García Larragueta, 1957: 244)

Baraniayn, «...dederunt Johani Martini de Varaniayn» (1249, 1233, García Larragueta, 1957: 320)

Varaniayn garate ('el portillo de Barañain', Azella, 1252; Jimeno y Salaberri, 2006: 142)

Maria Sanoiç filia de Sancho de Varaniayn (1252, 1233, García Larragueta, 1957: 338, 339)

Varaniayn (1252, 1233, García Larragueta, 1957: 339)

Varaniayn (c. 1252, 1233, García Larragueta, 1957: 341)

Baraynin (1268, Felones, 1982: 663, 685)

Baraynnin (1269, García Larragueta, 1976-77: 465)

Varaniayn (1277, García Larragueta, 1957: 471)

Martin Guarceitz de Baraynnin (1279, García Larragueta, 1976-77: 472)

Gracia Barraynningo ('Gracia de Barañain', 1282, Lacarra, M. Duque, Zabalo y Fortún, 1986: 100)

Barainnin (1282, García Larragueta, 1976-77: 480)

don Martin Garceitz de Baraynajn (Pamplona/Iruñea, 1296; Ciérbide y Ramos, 1997: 23)

«De tributo vinee que fuit Eximini de Baraynnin» (Pamplona/Iruñea, 1300; Ciganda, 2006: 123)

«la eglesia de Baraynin» (1308, García Larragueta, 1976-77: 604)

Domingo de Barajnjn (Berriozar, 1314, Ciérbide y Ramos, 1997: 47)

Gracia de Baranyain (1341, Munita, 1984: 165)

Baranyn (1350, Carrasco, 1973: 392)

Baraynin (1366, Carrasco, 1973: 555)

Garaikidea

Baraynjayn (1512, AGN, registros de comptos, serie 2ª, nº 1, 19 r.)

Baraynjayn Celaya ('el llano de Barañáin', 1514, Ciérbide y Ramos, 1997: 148, eta 1625, Jimeno y Salaberri, 2006: 142)

Baraniayn (1587, 1588, Jimeno, 2010: 426)

Varaniayn çelaya (1590, Jimeno y Salaberri, 2006: 142)

Baraniayn bidea (1591), Varaniayn bidea (1606) ('el camino de Barañáin', Jimeno, 2010: 425)

Baraniain (1625-26, AGN, registros de comptos, serie 1ª, nº 554, 101 r. y v.)

Barañain (DRAH, I, 1802: 147; Madoz, 1849: 64; Nom.1867)

Barañain muga, Barañain senda ('el límite de Barañáin', 'la senda de Barañáin'; 1837, Jimeno, 2010: 393)

Hurbileko leku izenak

Astrain, Ballariain, Beriain, Lakidain, Makirriain, Noain, Paternain...

kognatuak eta erlazionatutako leku izenak

Barañao (Zeberio, B)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Barañáin / Barañain", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 11-05-2025].
Data: 13/11/2024
2633
no-portugues

Coordenadas: -1.68318 42.807677

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
baɾaˈɲai̯n
Probintzia
Nafarroa/Navarra
Bizilagunak
19537 (2022 https://www.ine.es/dynt3/inebase/es/index.htm?padre=517&capsel=525)

Herritarren izena eta talde izengoitiak

Herritarren izena(k)

barañaindarra

Sasigentilizioak
Daturik ez

Leku izenak sortutako jende izenak

Abizena
No ha generado apellido
Izena
Ez du jende izenik sortu

Bibliografia berezia

Salaberri Zaratiegi, Patxi. 2014. Sobre el topónimo Barañáin/Barañain. Euskera 59.1, 326-329.

Sinadurak

Erredakzioa: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Barañaingo sarrera, Iruñe aldetik. Rafa Maestroren argazkia.

Barañaingo sarrera, Iruñe aldetik. Rafa Maestroren argazkia.

Barañain zaharreko eliza. Rafa Maestroren argazkia.

Barañain zaharreko eliza. Rafa Maestroren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

MCIN/AEI/10.23039/501100011033k finantzatu du Toponomasticon Hispaniae I+D+I proiektua. Aplikazio honek Galiziako Xuntak ikerketa guneen finkapenerako eta egituraketarako ematen dituen laguntzetako bat izan zuen.

Menú del pie

  • Pribatutasun politikak
  • Cookies politikak
  • Harremanetarako
-
-
-
-