Skip to main content
Itzuli ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Ikertzaileentzako sarrera
esglcaeupt-ptast

Uceda

Uceda

Tipologia edo geografia karakterizazioa

Localidad
Municipio
Idioma del topónimo
Castellano

Derivado

ŪLĬCE » -ETA, -ETU

Laburpen orokorra

De forma muy semejante a como hemos señalado también en el caso de Ucero  la explicación más probable es intentar ver  en el topónimo un derivado colectivo-abundancial  con el sufijo -eda. Sería, pues, un derivado de uz que podría ser resultado local del lat. ŪLĬCE, forma tardía en acusativo, del clásico ŪLĚX, -ĬCIS, que designa un arbusto usualmente identificado con el romero, el brezo o similar. El significado, pues, sería "brezal" o "brecera", también "romeral". Habría otros topónimos cognados con este mismo resultado uz que no es el usual en castellano, pero es perfectamente posible (compárase así, saz (<lat. SALĬCE), variante junto a salz, sauce (DicTopEsp, s.v.). 

Geografi, historia, administrazio alderdiak

Villa de la provincia de Guadalajara, en la Campiña Alta, cerca del límite actual con la provincia de Madrid, en terreno en general abrupto cruzado por los ríos Jarama y Lozoya. Ha dado su nombre a un ducado, de gran importancia en la historia de España. Fuero de 1222 (Fernando III). 

Leku izen honentzako informazio berezkoa

Relación de esta y otras propuestas etimológicas (en general muy poco verosímiles) en RANZ_1996, 260-261.

Dokumentazio historikoa

Antzinatekoa eta Erdi Arokoa

"...y Uceda sobre el Rio Xarama entre talamanca y Boytrago...", donación de Hita y Uceda hecha por la reina Doña Urraca, 1119, DiplomáticaArriacense, pág. 32.

"...de Uzeda de Maidrit de Guadalfaiara...", Privilegio rodado de Alfonso VIII por el que confirma al Concejo de Buitrago de Lozoya (Madrid) la posesión sus heredades en los términos concejiles de Uceda, Madrid, etc., 1212, ARCHV, PARES.

"...de Burgo de Uçeda de Madrit de Guadalfaiara e de Fita...", "...de Uzeda de Maidrit de Guadalfaiara...", Privilegio rodado de Fernando IV que confirma un privilegio de Fernando III (1227, febrero, 11. Munio), confirmatorio de otro de Alfonso VIII (1212, febrero, 12. San Justo), 1304,  ARCHV, PARES.

"...e om(n)es buenos de las mias villas de Uzeda e Talamanca e de los lugares...", Provisión de Juan, arzobispo de Toledo, dirigida a las autoridades de las villas de Uceda, Talamanca y Pesadilla, para que abran cañada para el paso de los ganados de la Mesta, 1431, AHN, PARES.

Garaikidea

"Huzeda", 1528, CPecheros.

"Uceda", 1631, CSal.

"En la villa de Uceda a cinco días del mes de Junio de...", 1752, CME, PARES.

kognatuak eta erlazionatutako leku izenak

 Si la hipotesis que hemos considerado más verosímil se estima correcta podemos señalar fácilmente algunos cognados de interés que, a nuestro parecer, pueden servir además para reforzar la verosimilitud, mayor o menor, que tenga la hipótesis. El resultado uz y la propia palabra no son frecuentes o usuales en la toponimia castellana, pero cabe señalar algunos casos bastante probables. Junto al ya estudiado con detalle Ucero, podríamos mencionar  La Uceda (Valdarachas, Guadalajara), Senda la Uceda (Tricio, La Rioja), Caño del Ucedo (Saucelle, Salamanca), Camino de Ucedos (Villagatón, León). Cabría también que algunos topónimos como  El Lucedo (Armuña, Segovia) muy semejante a El Lucero (Cañete la Real, Málaga) o Teso la Lucera (Toro, Zamora) con una aparente forma femenina de lucero un tanto sorprendente, sean el mismo término con /l/ aglutinada (para mayor detalle, véase Ucero). Fuera del territorio de lengua castellana cabe mencionar otros muchos casos del tipo A Uceira (A Cañiza, Pontevedra), O Uceiro (O Irixo, Orense), etc. Para la presencia de la palabra en territorio leonés y zamorano puede leerse muchos datos en RiescoTopZamora, 247-249 con relación de topónimos como Brime de Urz, Fuente de la Urz, Urcedo, El Loceo, este último con la misma aglutinación de /l/ que hemos señalado, con dudas, en el El Lucero entre otros.

E. Nieto Ballester:  "Uceda", 

Toponimia de las zonas central, sur e insular atlántica PID2020-114216RB-C66,proyecto de investigación financiado por el Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, integrado en el Toponomasticon Hispaniae. 

[consultado en 09-05-2025].
Data: 04/02/2025
6751
no-portugues

Coordenadas: -3.463161 40.842068

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
u'θeða
Probintzia
Guadalajara
Bizilagunak
3303 (2024)

Herritarren izena eta talde izengoitiak

Herritarren izena(k)
Daturik ez
Sasigentilizioak
Daturik ez

Leku izenak sortutako jende izenak

Abizena
Uceda
7451 ocurrencias
Iturria: INE, consulta de 03/02/2025.
Uceda
Uceda
Izena
Ez du jende izenik sortu

Bibliografia berezia

Bibliografiarik ez dago

Sinadurak

Erredakzioa: E. Nieto Ballester

"...de Uzeda de Maidrit de Guadalfaiara...", Privilegio rodado de Alfonso VIII por el que confirma al Concejo de Buitrago de Lozoya (Madrid) la posesión sus heredades en los términos concejiles de Uceda, Madrid, etc., 1212, ARCHV, PARES.

"...de Uzeda de Maidrit de Guadalfaiara...", Privilegio rodado de Alfonso VIII por el que confirma al Concejo de Buitrago de Lozoya (Madrid) la posesión sus heredades en los términos concejiles de Uceda, Madrid, etc., 1212, ARCHV, PARES.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

MCIN/AEI/10.23039/501100011033k finantzatu du Toponomasticon Hispaniae I+D+I proiektua. Aplikazio honek Galiziako Xuntak ikerketa guneen finkapenerako eta egituraketarako ematen dituen laguntzetako bat izan zuen.

Menú del pie

  • Pribatutasun politikak
  • Cookies politikak
  • Harremanetarako
-
-
-
-