Skip to main content
Itzuli ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Ikertzaileentzako sarrera
esglcaeupt-ptast

Izarraitz

Izarraitz

Tipologia edo geografia karakterizazioa

Elevación
Idioma del topónimo
Vasco

Etimoa

IZAR
Vasco
Landare izena

Ámbito semántico

Mendi izenak » Goraguneak

Laburpen orokorra

Los componentes del orónimo son izar, nombre de una hierba (Stellaria holostea), y el sufijo locativo abundancial -itz, con el sentido inicial de 'lugar en el que abunda la hierba estrellada o izarbelarra'.

Leku izen honentzako informazio berezkoa

Se trata de un compuesto de izar, nombre de una hierba (Stellaria holostea), y el sufijo locativo abundancial -itz, presente en otros topónimos como Ziaurritz (ziaurri 'yezgo'), localidad de Navarra, y Zeapeitz (zeape, ziape 'mostaza'), término de Pamplona / Iruña (Jimeno y Salaberri, 2006: 336-337). Es decir, se trata en origen de 'el lugar donde abunda la estrellada o Stellaria holostea'.

Que el final en origen era -itz y no -aitz queda claro viendo la documentación; el cambio -itz a -aitz es moderno –se documenta por primera vez en 1770– y se debe a la etimología popular que favorece la identificación del sufijo -itz con el nombre común haitz 'peña' 'piedra' 'roca', abundante en la sierra como puede observarse en las fotografías. Izarraitz en la actualidad es también el nombre del barrio de Azpeitia situado a las faldas del monte (Salaberri y Zaldua 2019: 96).

En Álava existen dos localidades del mismo origen: Izarra (Urkabustaiz) e Izartza (Bernedo), y en Apatamonasterio (Bizkaia) Izarraga es el nombre de un caserío. Sobre estos topónimos véase Salaberri (2015: 223-224).

Dokumentazio historikoa

Antzinatekoa eta Erdi Arokoa

Yçarrizpe, «moiones por Yçarrizpe arriba» (1384, Mtez., Glez. y Mtez., 1996: 194, 195)

sierra de Yçarriz (1458, 1487?, Ayerbe, 1993: 33, 64)

Garaikidea

Izarriz (Martínez de Isasti, 1850 [1625-26]: 231)

«Gure Izarrizco arri nabar edo jazpe ederraquin emen Loyolan guertatcen dana» (Kardaberatz, 2004 [1761]: 45)

«Izarriz, montaña altísima, en jurisdicción de Azpeitia y Azcoitia» (Larramendi, 1985 [1754]: 57)

Monte de Yzaraiz (López, 1770)

Izarriz (Iztueta, 1847: 36)

«Izarraizco aitzaren gañetic aguiri dira», Izarraitzen (Iztueta, 1847: 37, 38)

«Cestonaco mendi Izarraitz, eta Erchina deitzen zaiotenean badirá arrobiac [...] Azpeitico mendi ospatsu Izarraitzcoan arquitzen dira arrobi balio andico asco» (Iztueta, 1847: 55)

«Guisa berpereco arri puscac topatzen dira erri onetaco (Zestoako) mendi Izarritzcoan ere» (Iztueta, 1847: 74)

«Loiolaco atari aurrea, barrumpeco ibiltoqui, sucalde eta guela-etarañocoac daude iturri eder garbiaquin ondo janciac. Erri onen mugapeco mendi Izarraitzcoan dago iturri bat miraritsua chit» (Iztueta, 1847: 82)

Itzarriz (monte, DRAH, I, 1802: 208, 390)

Itzarriz (Madoz, IX, 1847: 469-470)

Izarriz (Nopgui, 1857: 12)

monte de Izarriz (Gorosabel, 1862: 77)

Izarriz (barrio rural de Azpeitia, Gorosabel, 1862: 88)

«Carga la Izarraitz, / Descarga la Erniyo, / Guarda la Altzola, / Endemás la Semeola» (Barandiaran, 1972 [1923]: 300; conjuro recogido en el caserío Semeola de Aia)


 

kognatuak eta erlazionatutako leku izenak

Izarra (A)

Izarraga (B)

Izartza (A)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Izarraitz", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 12-05-2025].
Data: 08/11/2024
973
no-portugues

Coordenadas: -2.290821 43.200942

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
i's̻arai̯ts̻
Probintzia
Gipuzkoa
Bizilagunak
Daturik ez

Herritarren izena eta talde izengoitiak

Herritarren izena(k)
Daturik ez
Sasigentilizioak
Daturik ez

Leku izenak sortutako jende izenak

Abizena
No ha generado apellido
Izena
Ez du jende izenik sortu

Bibliografia berezia

Bibliografiarik ez dago

Sinadurak

Erredakzioa: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Izarraitz. Luis Mari Zalduaren argazkia.

Izarraitz. Luis Mari Zalduaren argazkia.

Izarraitz eta Izarraizpe. Luis Mari Zalduaren argazkia.

Izarraitz eta Izarraizpe. Luis Mari Zalduaren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

MCIN/AEI/10.23039/501100011033k finantzatu du Toponomasticon Hispaniae I+D+I proiektua. Aplikazio honek Galiziako Xuntak ikerketa guneen finkapenerako eta egituraketarako ematen dituen laguntzetako bat izan zuen.

Menú del pie

  • Pribatutasun politikak
  • Cookies politikak
  • Harremanetarako
-
-
-
-