Ir o contido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Ibarguren

Ibarguren

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Localidad
Idioma do topónimo
Vasco

Étimo

IBAR
Vasco
Hidronimia
GUREN
Vasco
Valoración » Calidade

Ámbito semántico

Hábitat humano » Poboación

Resumo xeral

Es un compuesto de ibar 'valle', 'vega' y guren 'lozano', 'alto', 'noble', y en toponimia algo cercano a 'hermoso'.

Información específica de étimo para este topónimo

Es un topónimo compuesto de ibar 'valle', 'vega' y guren 'lozano', 'alto', 'noble', y en nombres de lugar algo parecido a 'hermoso', 'bello', presente también, por ejemplo, en Aranguren (haran 'valle'; B, N), Arizkuren (haritz 'roble', N), Mendiguren (mendi 'monte', A), Monasterioguren (monasterio, A), Sarriguren (sarri 'espesura', N), Sorauren (soro 'labrantío', 'prado', N), etc., y en toponimia menor Baratzeguren (baratze 'huerto'; microtop. histórico, N), Ganguren y Gangurengana (gan 'alto', B), Iturgurena (iturri 'fuente', N), Larranguren (larrain 'era', N), Odiguren (hodi 'barranco', 'canalón', N), Oianguren (oihan 'bosque', B, G, N), Pikaguren (pika 'cuesta', N). En la Reja de 1025 encontramos además Helkeguren (elke 'pieza, labrantío'), que, según algunos autores, debe ser identificado con el actual Elgea (vide Salaberri, 2015: 167), y también Hurigurenna (huri 'población'), que podría ser un despoblado de Barrundia.

Mitxelena (AV, 295), siguiendo a Azkue al parecer, interpreta guren como 'límite, linde', pero además de que en toponimia su en teoría sinónimo muga no suele aparecer con las bases a las que acompaña guren (hay, sin embargo, un Lope Yvanez de Mugaguren en Gernika en 1476, y Mugaguren es un término de la capital alavesa, pero aquí guren tendrá probablemente el significado de 'hermoso' vel simile), esta palabra en nuestra literatura, a partir ya de RS de 1596 y Oihenart en el siglo siguiente, aparece con andre 'señora', 'mujer', y esto sería (casi) imposible si el significado fuera 'límite', 'linde': andraurenak etsea lauzatu gino daroa betatu 'la mujer de buen recado, la casa suele henchir hasta el tejado', andraurenak etse utsa betatu 'la mujer principal la casa vacía hinche', andraurenen etsea, garatzazal 'la casa de la señora de buen recado, acolmada' (Lakarra, 1996; refranes 210, 317 y 527).

Documentación histórica

Antiga e medieval

Ibarguren (1025, Reja; García Andreva, 2010: 975)

Iuarguren (1257, Rodríguez, 1989: 217)

Ibarguren (1463, Pozuelo, 2004: 188)

Ybarguren (1500, Pozuelo, 2004: 309)

Moderna

Ybarguren (1551, Díaz Bodegas, 1998: 246)

Ybrguren (s. XVIII, Goikoetxea, 1982: 34)

Ibarguren (DRAH, I, 1802: 366

Ibarguren (Madoz, IX, 1850: 364)

Paisaxe toponímica próxima

Mendiguren (A)

Monasterioguren (A)

Arizkuren (N)

Sorauren (N)

Cognados e topónimos relacionados

Ibarguren (caseríos, B, G:  Amorebieta-Etxano, Azkoitia, Errezil, Etxebarria, Ibarra, Laudio, Lemoiz...)

Ibarguren (término, Villamayor de Monjardín, N)

Ibarguren (regata, Zumarraga, Ezkio-Itsaso, G)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Ibarguren", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 02/11/2024
4737
no-portugues

Coordenades:-2.277861 42.862108

As coordenadas no estado español proceden do IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcrición fonética
iβarˈɣuɾen, iˈβarɣuˌɾen
Provincia
Araba / Álava
Poboación (INE)
16 (2023 https://www.araba.eus/elva/Nomenclator/ELVA5004NomCoc.asp)

Xentilicio e alcumes colectivos

Xentilicio(s)

ibargurendarra?

Pseudoxentilicio(s)
Sen datos

Antropónimos orixinados polo topónimo

Apelido
Ibarguren
755 ocurrencias
Fonte: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Primer apellido Ibarguren lehen deitura

Ibarguren
Apelido
Ibarguren
786 ocurrencias
Fonte: https://www.ine.es/widgets/nombApell/index.shtml

Segundo apellido Ibarguren bigarren deitura

Ibarguren
Nome
Non xerou nome persoal

Bibliografía específica

Non hai bibliografía

Sinaturas

Redacción: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Ibarguren Egino aldetik ikusita. Lidia Salaberriren argazkia.

Ibarguren Egino aldetik ikusita. Lidia Salaberriren argazkia.

Ibarguren eta beste herri batzuk, Legairetik ikusita. Lidia Salaberriren argazkia.

Ibarguren eta beste herri batzuk, Legairetik ikusita. Lidia Salaberriren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

O proxecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado polo MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. A presente aplicación contou cunha axuda para a consolidación e estruturación de unidades de investigación competitivas da Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-