Ir o contido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Castil de Tierra

Castil de Tierra

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Localidad
Idioma do topónimo
Castellano

Étimo

CASTĔLLU
Latino
Hábitat humano » Edificacións
TĚRRA
Latino
Hábitat humano » Agricultura

Resumo xeral

El topónimo es transparente. Se trata de un castillo de tierra. Los dos elementos del compuesto se fusionaron pronto en una palabra única, con un único acento, lo que dio lugar a la síncopa de la vocal final de castillo. Los datos a nuestra disposición muestran, en efecto, la antigüedad del topónimo. Esta síncopa aparece en otros ejemplos. No es fácil dar detalles concretos, pero el tildar al castillo como de "tierra" parece indicar que se trataría de una construcción modesta, en la que la tierra, probablemente algún tipo de adobe, habría sido empleada en sustitución (suponemos que parcial) de la piedra. No se conserva más que restos escasos de un torreón cuadrado, lo que parece que está de acuerdo con una construcción relativamente frágil. No tenemos información acerca de si este castillo es nombrado en algún texto antiguo. 

Aspectos xeográficos, históricos, administrativos

Localidad soriana, a unos 37 km. de la capital, en la comarca del Campo de Gómara, en el valle del río Rituerto, a más de 1000 metros de altura. Desde 1966 es parte del municipio de Tejado. Hay restos de un torreón cuadrado, recogido en el catálogo de bienes de interés cultural. 

Documentación histórica

Antiga e medieval

  • "Castiel de Tierra", 1270, PoblSoriaXIII.
  • "Castil de Tierra...logares de Soria...", Para que Fernand Gómez de la Cueva, receptor de los bienes de judíos del obispado de Osma, informe sobre si los lugares de Castil de Tierra, Bliecos y Nomparedes, de la ciudad de Soria, abonaron las alcabalas...1494, AGS, PARES.

Moderna

  • "Castil de Tierra", 1528, CPecheros.
  • "Castil de Tierra", 1646, Vecindarios.
  • "Lugar de Castil de Tierra....a la primera dixeron que este lugar siempre se ha llamado y se nombra el de Castil de Tierra...", 1752, CME, PARES.
  • "A pedim(ien)to de Ber(nar)do G(arci)a del lugar de Castil jurisdiz(ion) Soria....dicho lugar de Castil...de los lugares de Castill de Tierra...", Ejecutoria del pleito litigado por Bernardo García, vecino de Castil de Tierra (Soria), 1757, ARCHV, PARES
  • "A pedim(ient)o de Millan de Rodrigo, vez(in)o del lugar de Castildetierra...", Ejecutoria del pleito litigado por Millán de Rodrigo, vecino de Castil de Tierra (Soria), 1759, ARCHV, PARES.
  • "Castil de Tierra. L. R. de España, prov. y partido de Soria, sexmo de Lubia..dista 5 leguas de la capital...", 1829, DicMiñano.
  • "Castil de Tierra", Sello Municipal, 1876, AHN, PARES.
  • "Castil de Tierra se extingue y su territorio se incorpora a Tejado. 10.05.1966", Variaciones.

Cognados e topónimos relacionados

Podemos señalar algunos casos de síncopa de Castillo > Castil en composición, del tipo Castil de Campos (Córdoba), Castil de Oreja (Higuera de Albalat, Cáceres), Castil de Peones (Burgos), Castildelgado (Burgos), Castilseco (La Rioja), etc.  Véase en esta obra ToponHisp Castilblanco (Badajoz), Castilfrío de la Sierra (Soria) con más ejemplos. Puede ser útil también considerar que al menos en algunos casos Castil- puede haber sido el resultado de castril <castrillo,  como parece en Castil de Vela. Respecto del segundo elemento del compuesto cabe mencionar el topónimo Molinterrado, topónimo hoy inexistente, pero bien documentado en tiempos medievales. Se trataba de una población en el actual municipio de Huerta de Rey, Burgos.

E. Nieto Ballester:  "Castil de Tierra", 

Toponimia de las zonas central, sur e insular atlántica PID2020-114216RB-C66,proyecto de investigación financiado por el Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, integrado en el Toponomasticon Hispaniae. 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 09/03/2025
5718
no-portugues

Coordenades:-2.278991841 41.570312445

As coordenadas no estado español proceden do IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcrición fonética
kastilðe' tjera
Provincia
Soria
Poboación (INE)
5 (2023)

Xentilicio e alcumes colectivos

Xentilicio(s)
Sen datos
Pseudoxentilicio(s)
Sen datos

Antropónimos orixinados polo topónimo

Apelido
Non xerou apelido
Nome
Non xerou nome persoal

Bibliografía específica

Non hai bibliografía

Sinaturas

Redacción: E. Nieto Ballester

Sello del Ayuntamiento de Castil de Tierra, 1876, AHN, PARES.

Sello del Ayuntamiento de Castil de Tierra, 1876, AHN, PARES.

De Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63028951, Castil de Tierra

De Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63028951, Castil de Tierra

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

O proxecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado polo MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. A presente aplicación contou cunha axuda para a consolidación e estruturación de unidades de investigación competitivas da Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-