Ir o contido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

San Pedro de Gaíllos

San Pedro de Gaíllos

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Localidad
Municipio
Idioma do topónimo
Castellano

Étimo

SANCTA, SANCTU
Latino
Onomástica
PETRUS
Latino

Derivado

GAFA, GAFO » -ĔLLA, -ĔLLU

Resumo xeral

El topónimo tiene el gran interés del nombre gaíllo, procedente con seguridad de una forma anterior gafillos, con desaparición de /f/ intervocálica. Esta forma gafillo es, a su vez, un diminutivo del adjetivo gafo, qe designaba a las personas que tienen los dedos de manos y pies enconcorvados y sin movimiento, cosa que, al parecer, pasaba por ciertas enfermedades antiguas, particularmente la lepra. La forma en plural y el diminutivo tienen paralelos claros en otros topónimos de significados semejantes, esto es, formados a partir de apodos o motes aplicados a personas que padecían ciertas patologías, como Sordillos , Manquillos o Tiñosillos. Insistimos en que no se trata necesariamente que los habitantes del pueblo o localidad de ese nombre padecieran de esa enfermedad, sino que el topónimo puede haber surgido de la conversión en antropónimo del apodo aplicado a alguien que, efectivamente, padecía esa enfermedad. Puede verse explicaciones paralelas en Sordillos o Manquillos.

Documentación histórica

Antiga e medieval

  • "Sant Peydro de Gafiellos", 1247.
  • "Sant Pero de Gafiellos", 1290.

Moderna

  • "Sant Pedro de Gayllos", 1528, CPecheros.
  • "...vecinos de Sant P(edr)o de Gayllos...", Ejecutoria del pleito litigado por Francisco de Alguibar, regidor y vecino de Sepúlveda (Segovia), con Pedro Benito, Pedro Antonio y Pedro de San Pedro, vecinos de San Pedro de Gaíllos, 1587, ARCHV, PARES.
  • "...del lugar de Samp(edr)o de Gayllos...", Ejecutoria del pleito litigado por el doctor Diego Felipe de Barrientos, alcalde mayor de Sepúlveda (Segovia) y su tierra y el concejo y vecinos de dicha villa con el concejo, justicia, regimiento y vecinos de San Pedro de Gaíllos, 1622, ARCHV, PARES.
  • "San Pedro de Gayllos", 1631, CSal.
  • "El Conçejo de San Pedro", 1646, Vecindarios.
  • "...a la primera dijeron que este lugar se llama San Pedro de Gaillos..:", 1752, CME, PARES.

Cognados e topónimos relacionados

Hay algunas otras referencias toponímicas a personas que tienen esta enfermedad y son por ello llamadas "gafo" o "gafa". No son muy abundantes, pero cabe citar Casa del Gafo (Sanlúcar de Guadiana, Huelva), El Gafo (Bailén, Jaén), Regato de Gafos (Pozoantiguo, Zamora), etc.

E. Nieto Ballester:  "San Pedro de Gaíllos", 

Toponimia de las zonas central, sur e insular atlántica PID2020-114216RB-C66,proyecto de investigación financiado por el Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades, integrado en el Toponomasticon Hispaniae. 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 27/12/2024
5876
no-portugues

Coordenades:-3.81005399 41.22704439

As coordenadas no estado español proceden do IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcrición fonética
sam'peδro δe
Provincia
Segovia
Poboación (INE)
306 (2023)

Xentilicio e alcumes colectivos

Xentilicio(s)
Sen datos
Pseudoxentilicio(s)
Sen datos

Antropónimos orixinados polo topónimo

Apelido
Gafo
280 ocurrencias
Fonte: INE, consulta de 08/09/2024

No es el topónimo, pero parece que el adjetivo gafo,-a está en el origen del topónimo, por lo que incluimos aquí su presencia antroponímica, ya que puede ser de interés en la explicación y comprensión del topónimo. Dentro de su escasez parece apreciarse dos núcleos, uno central en Madrid y Toledo y otro norteño en León, Cantabria y Asturias.

Gafo
Nome
Non xerou nome persoal

Bibliografía específica

Non hai bibliografía

Sinaturas

Redacción: E. Nieto Ballester

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

O proxecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado polo MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. A presente aplicación contou cunha axuda para a consolidación e estruturación de unidades de investigación competitivas da Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-