Manzaneda
Tipología o caracterización geográfica
Ámbito semántico
Derivado
Resumen general
É forma castelanizada de Maceda, a cal procede do substantivo mat(t)iana ‘mazá’, co sufixo abundancial –eda (< lat. –ēta).
Aspectos geográficos, históricos, administrativos
Pertence á comarca da Terra de Trives.
Información específica de étimo para este topónimo
En latín clásico a mazá denominábase malum. A forma mat(t)iana(m) provén do antropónimo Matius, persoa a quen se lle debe a difusión desta árbore polo mundo romano, segundo Plinio (Navaza_Fitotop: 340). Manzaneda é un substantivo de tipo abundancial coa base mazá e o sufixo –eda (< lat. –ēta). O resultado esperable en galego é Maceda, mais Manzaneda é unha “forma castelanizada, co n adventicio da primeira sílaba, característico da forma castelá manzana, e mais a conservación do –n– intervocálico ante o sufixo” (Navaza_Fitotop: 343-344). Segundo este autor, “o castelanismo Manzaneda só se consolidou a partir do s. XVIII” e apunta como un dos factores que puido favorecer o seu uso a vontade de distinguir as poboacións de Maceda de Limia, denominada actual e oficialmente Maceda, e Maceda de Trives, actual e oficialmente Manzaneda (Navaza_Fitotop: 344).
Documentación histórica
Antigua e medieval
- “In Mazaneda hereditate que fuit de los capedudos tota est realenga” a.1200-1233, CDMontederramo, p. 289
- “Pedro Pérez de Maçaneda, con mía muler dona Elvira” a.1257, CDMontederramo, p. 378
- “aqela erdade en Seoane de Maceeda” a.1269, CDMontederramo, p. 445
- “Tereyia Álvarez de Maçẽeda” a.1270 CDMontederramo, p. 451
- “Johán Sánchez, púplico notario do conçello de Maçãeda” a.1271 CDMontederramo, p. 461
- “Mazeed[a]” a.1275 CDMontederramo, p. 522
- “a Marque Iohanes de Maçaeda, XXII soldos de carne” a.1282 CDSobradodeTrives, p. 115
- “su sino de San Martino de Maçeenda” a.1332 CDMontederramo, p. 1268
- “ssu signo de Ssan Martino de Maçeda” a.1346 CDMontederramo, p. 1533
- “adega que nós avemos [en]na villa de Maçẽeda de Trivis” a.1375, CDMontederramo, p. 1762
Moderna
- “Manzaneda de Tribes”, 1752- CME - Manzaneda - Manzaneda
- “Manzaneda”, 1845-1850 DGEH-Madoz
Cognados y topónimos relacionados
O lugar de Cabeza de Manzaneda, na parroquia de Santa María de Cova, concello da Pobra de Trives; sitúase alí unha estación de montaña onde se pode practicar o esquí.
A forma galega Maceda dá nome ao concello da provincia de Ourense xa citado. Na provincia de Lugo hai dúas parroquias (e dous lugares) con este nome nos concellos do Corgo e Palas de Rei e mais outros dous lugares da mesma provincia, dos concellos de Castroverde e Outeiro de Rei. Por último, este topónimo denomina unha parroquia e un lugar no concello coruñés de Melide.
en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org