Passar para o conteúdo principal
Voltar a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acesso investigadores
esglcaeupt-ptast

Alva

Alva

Tipologia ou caracterização geográfica

Río
Idioma do topónimo
Portugués

Étimo

*ALVIA
Prerromano
Hidrotoponímia

Ámbito semántico

Hidrotoponímia » Corrente

Resumo geral

Origem obscura, podendo remontar tanto a um substrato pré-latino como ao estrato latino.

Aspetos geográficos, históricos, administrativos

Afluente da margem esquerda do Mondego (ver CMP 1: 25 000, folhas 212 – Seia; 223 – Loriga, Seia; 222 – Oliveira do Hospital; 233 – Vide (Seia); 221 – Tábua; 232 – Arganil; 231 – Penacova). Andrade (1944) observa que “[n]asce ao N. da serra da Estrela, passa a N. da vila de Arganil e vai juntar-se ao Mondego ao N. de Penacova.”

Informação específica de étimo para este topónimo

Alvia é forma medieval (DMP I p. 62, 117, 78) de Alva, o que permite relacionar este nome com Alviela (afluente do Tejo), Alvão (serra entre Minho e Trás-os-Montes; afluente do Zêzere) e Alvelos (afluente do Zêzere) – cf. Moreira_1967, p. 116. Na ótica da hipótese do europeu antigo, BascuasHidron_2002 (p. 263, 268 e 271) inclui Alva numa série de tema em alv-, formado por al- , variante da raiz indo-europeia *el-/*ol 'fluir', com sufixo ou alargamento -v. No entanto, o mesmo autor não exclui a possibilidade de haver nomes que são resultados homónimos da raiz *albh- 'branco', proposta por Un_Krahe (p. 52) na análise de palavras germânicas como o antigo nórdico elfr ‘rio’, o sueco e norueguês elv ‘rio’, o médio baixo alemão elve ‘leito de ribeira’. BascuasHidron_2002 rejeita, portanto, as propostas do DOELP, segundo as quais Alva proviria da forma *alvea, do latim alveus ‘leito de um rio’ (DÉLL s.v. alveus) ou de alveum 'cortiço de abelhas', sem excluir a ventual relação com um hipocorístico germânico *Alvila, formado com o radical alv-. Observe-se, porém, que é improvável a hipótese germânica, não se documenta Alva como nome de lugar com anterioridade à sua atestação como potamónimo. Se não tiver origem latina, o potamónimo em apreço poderá, portanto, atribuir-se aos substratos pré-latinos indo-europeus, embora não seja impossível uma origem pré-indo-europeia.

Documentação histórica

Antiga e medieval

  • in ripa de aluia 961 PMH Dipl. p. 52
  • discurrente flumine Aluie, in Aluie flumine 1119 DMP I p. 63
  • discurrentibus riuulis Mondoua et Aluia et Seira 1122 DMP I p. 77
  • iusta ripam fluminis Aluie 1122 DMP I p. 78
  • in ripa fluminis Aluie 1122 DMP I p. 79
  • discurrentibus fluminjs Aluia et Cogia 1128 DMP I p. 117
  • quomodo descendit in Aluiam 1132 DMP I p. 151
  • per illum portum Aluie 1138 DMP I p. 202
  • et inde passa Aluia 1138 DMP I p. 203

Moderna

  • "duas ribeiras, que se metem em o rio Alva" 1712 Costa_Corografia
  • "Alva, ou Alba, ou Albula (como lhe chama Laimundo). Rio de Portugal" 1712-1728 Bluteau
  • "Alva. rio da Beira Baixa e Douro; n. na serra de Estrella 5 k. ao O. da villa de Manteigas" 1878 Andrade_DicHidro
  • "A bacia do Alva, na zona agora considerada" 1991-1996 [1924-1927] GuiaPortugal

Paisagem toponímica próxima

Alvoco

Cognatos e nomes de lugares relacionados

Em Portugal: Alva (Castro Daire), Barca de Alva (Figueira de Castelo Rodrigo), Barroca de Alva (Alcochete), Monte de Alva (Grândola), Alvoco (Seia), Alvas (Viana do Castelo). Cf. DOELP  e Costa_DicCorPor. Na Galiza: Alba (Valadares, Vigo) e, atestado no século XII, Alba (de aqua Albam usque in Pennam Albam, em Viviero, Lugo – cf. TLourenzá).

Carlos Rocha:  "Alva", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 12-05-2025].
Cerca: 24/01/2024
1071
portugues

Coordenadas: (-7.642331 40.399982

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
[aɫvɐ] [ˈaɫbɐ]
Província
Coimbra
População
Sem dados

Gentilíco e apelidos colectivos

Gentílico(s)
Sem dados
Pseudogentílico(s)
Sem dados

Antropónimos originados pelo topónimo

Apelido
No ha generado apellido
Nome
Não gerou nome pessoal

Bibliografia específica

Não há bibliografía

Assinaturas

Redação: Carlos Rocha

Rio Alva (https://andessemparar.com/2019/07/26/um-passeio-pelo-rio-alva/)

Rio Alva (https://andessemparar.com/2019/07/26/um-passeio-pelo-rio-alva/)

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidade
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-