Almuíña
Tipoloxía ou caracterización xeográfica
Étimo, evolución, motivación
Resumen general
Do árabe múnya 'horta', 'casa de campo con terras'.
Aspectos históricos e administrativos
Aldea da parroquia de Gondulfe, no concello de Taboada (Lu).
Información específica de étimo para este topónimo
A palabra debeu estar de uso ata finais da Idade Media, como indican as atestacións medievais:
- "outra leira de herdade et de vina que jaz ẽno Chaao de Leiro a su almuna" 1420 CDSClodioRibeiro.
- "hũa nossa leyra d'erdade que jas ẽno fondo da Almuna" 1395 CDRamirás [editado erroneamente como Almunia. Non está claro aquí se ten valor léxico ou xa toponímico]
Por estas atestacións parece que presentou dúas evolucións diverxentes, unha con palatalización do grupo NJ (almuña) e outra con metátese do iode e palatalización subseguinte do grupo -INA: Almuíña. Esta é a que se consolidou na toponimia galega. A primeira citada rexístrase noutras áreas da toponimia hispánica: Almuña, Armuña.
As documentacións medievais máis antigas como topónimo encontrámolas en documentos leoneses e portugueses:
Documentación histórica
Moderna
- "Almuiña. l. en la prov. de Lugo, ayunt. de Taboada y felig. de San Lorenzo de Gondulfe. Pobl.: 7 vec. 38 almas" 1847 DicMadoz.
Cognados
En Galicia, amais deste topónimo, figuran no NG catro A Almuíña: en Arbo, A Caniza e Pontevedra (Po) e en Boborás (Ou). En GaliciaNomeada aparecen outras 32 formas, a maioría no suroeste de Pontevedra, pero hai algúns tamén no norte de Lugo (Foz, Barreiro). Tamén encontramos atestacións antigas, hoxe non localizadas, como unha herdade de Almuíña, xunto a aldea de Rabiáns, en San Xiao de Vea (A Estrada, Po), en 1611 (ACS).
En Portugal, Almuinha en Braga.
en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org
Coordenadas: -7.81398392 42.71067431
Las coordenadas en el estado español proceden del IGE
Gentilicio y apodos colectivos
Antropónimos originados por el topónimo
Os portadores de Almuíña están concentrados en dúas zonas: unha luguesa, co foco de expansión en Almuíña (Gondufe, Taboada) e outra ourensá e pontevedresa, procedente desde unha das A Almuíña de Arbo ou da Caniza.
Bibliografía específica
Firmas
Redacción: Ana Boullón
Topónimos Almuíña na toponimia e na microtoponimia (Galicia nomeada)
