Skip to main content
Tornar a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Accesu investigadores
esglcaeupt-ptastan

Barbadás

Barbadás

Tipoloxía ou caracterización xeográfica

Concello
Idioma del topónimo
Galego

Étimu

*BARBATA
Incierto
Oscuro

Derivado

BARBATA » -ANES

Resume xeneral

O posible étimo, *BARBATANIS ou BARBATANES, pode ser un fitónimo, derivado de barbada 'sarmento con raíces para o plantío de viñas' ou un hidrónimo prerromano, derivado da raíz *bher- ‘brotar, fluír’.

 

Aspectos xeográficos, históricos, administrativos

O concello creouse co nome castelanizado de Valenzana, polo lugar e parroquia da Valenzá (FariñaJamardo_1990). En 1857, porén, toma o nome do lugar de Barbadás (Barbadanes). A forma galega lexítima non se restitúe ata 1985 (VariacionesMunicipios). 

Información específica d'étimu pa esti topónimu

Como apunta Gonzalo Navaza_Fitotoponimia, a terminación podería corresponder a un plural en -ALES, pero as atestacións medievais (-aens, -anes, -anis) apuntan a un étimo rematado en -ANES (acusativo plural) ou -ANIS (xenitivo dun nome de posesor xermánico). Ademais, en Portugal hai Barbadães, que podería ter a mesma orixe. do Agora ben, non se localiza ningún nome xermánico ao que se poida asociar. Así as cousas, pódese ter en conta un derivado do fitónimo barbada, que aparece nos dicionarios galegos como ''sarmento con raíces para o plantío de viñas' ou, como suxire Bascuas_2014, ter orixe prerromana. Este autor propón un derivado da raíz *bher- ‘brotar, fluír’. A falta doutros datos, a dúbida entre as dúas posibilidades persiste noutras formas toponímicas: Barbeira, Barbadelo, e os ríos andaluces Barbata (Granada), Barbate (Cádiz). En Barbadás, a situación a carón do río Barbaña é favorabale á motivación hidronimica, pero a fitonímica segue a ser posible. En canto ó valor do sufixo, pode ser plural ou xentilicio: ‘os dalgún *Barvada ou *Barbada. En Ribadavia (Ou) existiu un lugar Barbada, non idenficado e hoxe aparentemente desaparecido: contra aquam de Barvada 1224, ad Barvadam 1228, casam de Barvada 1234, cortinale da Barvada 1270 (CDOseira).

A terminación –ás (< ANIS) é a propia do bloque central (DialectGal), onde se sitúa todo o concello de Barbadás. Esa mesma terminación é a que presentan os resultados de -ANES (CANES > cas) e contrasta coas dos bloques occidental (CANES > cans) e oriental (CANES > cais).

 

Documentación histórica

Vieya y medieval

  • "Menendus Salvatoris de Barvadaens, miles" 1221 CDCatOurense p.79-80
  • "in termino de Barvadanes" 1253 CDCatOurense p. 190
  • "et alias duas cupas et unam que sunt in Barbadanis" 1268 CDCatOurense p. 316-318
  • "Rodrigo Eanes de Soutomayor, morador que agora sodes en Barbadaas" 1434 CDSanClodiodoRibeiro p. 659
  • "moradores e pobradores do dito couto de Sobrado e Barbadáas" 1447 CDDevanceiros p. 49
  • "Juan de Seoane, juyz de Barbadás" 1447 CDDevanceiros p. 49

Moderna

  • "san Juan de Barvadanes" 1752 CME - Barbadás - Barbadás
  • "Barbadanes" 1845-1850 DicMadoz

Cognaos y topónimos rellacionaos

Con xénero masculino e sufixo diminutivo -ELLU: Barbadelo, parroquia en Sarria (Lu)

En Portugal,. Barbadães (Braga) e Barbadães de Baixo e Barbadães de Cima (Vilareal).

Eduardo Louredo Rodríguez:  "Barbadás", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 01-12-2025].
Fecha: 10/11/2025
4594
no-portugues

Coordenadas: -7.887517 42.299057

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
baɾβaˈðas
Audio
Ensin provincia
Ourense
Población
11.140 (2023)

Xentiliciu y nomatos coleutivos

Xentiliciu/-os

Barbadanense

Pseudoxentiliciu/-os
Ensin datos

Antropónimos orixinaos pol topónimu

Apellíu
No ha generado apellido
Nome
Nun xeneró nome personal

Bibliografía específica

Nun hai bibliografía

Robla

Redaición: Eduardo Louredo Rodríguez

Revisión: Ana I. Boullón Agrelo

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyeutu I+D+I Toponomasticon Hispaniae ta financiáu pol MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación cuntó con una ayuda pa la consolidación ya estruturación d'unidaes d'investigación competitives de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Polítiques de privacidá
  • Polítiques de cookies
  • Contautu
-
-
-
-