Pasar al contenido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Leiro

Leiro

Tipología o caracterización geográfica

Concello
Idioma del topónimo
Galego

Étimo

*PLAREA
Prerromano
Oronimia

Resumen general

Podería corresponderse co substantivo leiro 'leira pequena', masculino de leira, esta con orixe no céltico *PLAREA (MoralejoÁlvarez_2014, 382), que talvez contén a raíz indoeuropea pelǝ-, plā- 'ancho e plano' (IEW, pp.805-807).

Aspectos históricos y administrativos

No Antigo Réxime as actuais parroquias do concello pertenceron ás xurisdicións de Gomariz, San Clodio do Ribero, Veiga e Carballeda e Castro Cavadoso. A parroquia de Leiro (San Pedro) non se creou ata 1956; ata aquel momento os lugares de Leiro Grande e Leiro Pequeno pertencían á de Lebosende (San Miguel), aínda que Leiro Grande era a capital do concello chamado Leiro, constituído en 1836 (FrutosFdezRibeiro, 2013: 164).

Información específica de étimo para este topónimo

Non se pode descartar, non obstante, unha orixe hidronímica, tamén prerromana, e que este nome estea emparentado con hidrotopónimos como o río Leira, en Valdeorras, ou o Lérez, en Pontevedra (DAG, s.v. Leira).

Leiro parece unha forma de creación romance a partir de leira.

Os topónimos Llera e derivados (Llerena, Llerana, Llerosa) si proveñen do  latín glarea 'grava, cascallo', étimo que Corominas apunta para o substantivo leira 'terra de labranza'. 

Documentación histórica

Antigua e medieval

  • "Rodericus Fernandi, miles de Leiro" 1260 CDMelón
  • "essas mías cassas da Fonte de Leyro con seu tarreo" 1284 CDSClodioRibeiro
  • "Roy Gomes, clérigo, morador en Leyro" 1401 CDSClodioRibeiro

Moderna

  • "Monasterio de San Clodio con Bartolomé Rodríguez, Pedro da Reguenga y consortes, sobre las casas de Leiro Grande" 1595 ARG
  • "alcalde constitucional de Leiro" 1840 ARG

Paisaje toponímico próximo

 

 

Cognados

Ademais de nome deste lugar, parroquia e concello, Leiro é nome de catro parroquias en Abegondo (Co), Miño (Co), Rianxo (Co) e Ribadumia (Po) e de dous lugares, un na devandita parroquia de Leiro (Miño, Co) e outra en Cervás, (Ares, Co). Tamén se rexistra en plural: Os Leiros (Dordaño, Cesuras, Co). O feminino (A) Leira e (As) Leiras, ás veces con aditamentos (de Abaixo, de Arriba, Longa, Chá...) é máis abundante e tamén o encontramos en Portugal.

En Galicia ten outros cognados que son formas derivadas ou compostas como Leiradiño, Leirado, A Leireta, A Leiriña, Leiromeán, O Leirón e Leirou e tamén en Portugal Leirada, Leiradas, Leiradela, Leiradelo, Leirados...

Luz Méndez:
" Leiro ",

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 03-12-2023].
Fecha: 23/11/2023
3045
no-portugues

Coordenadas: -8.125677 42.369462

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
ˈlejɾo̝
Audio
Provincia
Ourense
Población (INE)
1522 (2022)

Gentilicio y apodos colectivos

Gentilicio(s)

leirense

Seudogentilicio(s)
Sin datos

Antropónimos originados por el topónimo

Apellido
Leiro
1085 ocurrencias
Fuente: Cartografía dos Apelidos de Galicia

Os foco do apelido parecen non só este concello, senón varios dos lugares chamados Leiro.

Nombre
No ha generado nombre personal

Bibliografía específica

No hay bibliografía

Firmas

Redacción: Luz Méndez

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-