Vés al contingut
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Sanxenxo

Sanxenxo

Tipoloxia o caracterització xeogràfica

Concello
Idioma del topònim
Galego

Étimo

SANCTA, SANCTU
Latino
Onomàstica
GĔNĔSIUS
Latino
Deantroponímico » Hagiónimo

Resum general

De SANCTUS GENESIUS, mártir da Galia no séc. IV, con moito culto en Galicia.

Aspectes geogràfics, històrics, administratius

O nome do concello procede do haxiónimo da advocación da parroquia de Padriñán, onde se sitúa a casa consistorial. A forma actual, Sanxenxo, coa grafía do estándar actual, oficializouse en 1984, en substitución das castelanizadas Sangenjo (desde 1877) e anteriormente Sanjenjo (Variaciones).

Información específica de étimo para este topónimo

Procede do acusativo GENESIUM, aínda que nas atestacións históricas vese vacilación cos resultados do xenitivo, GENESII (Sanctu Genesi, Sancti Genes), seguramente por influencia dos moi numerosos topónimos de posesores. Finalmente, a forma rematada en -o asentouse xa a finais da Idade Media.

A partir do séc. XVI, cando o galego foi relegado dos usos escritos, os topónimos galegos sufriron a flutuación das grafías do español (Sanjenjo, San Genjo, San Genxo, San Jenxo, Sanxenxo). No século XX xa estaba consolidada como oficial a forma gráfica Sangenjo, que inducía a unha pronuncia co son /x/ (fricativa velar xorda), á maneira do castelán, se ben na fala popular articulábase o son autóctono, /ʃ/ (fricativa postalveolar xorda), situación que continuou durante o franquismo. Coa chegada da democracia e a confección do Nomenclátor galego, a forma ditaminada foi Sanxenxo, conforme á pronuncia e a grafía estándar galegas (véxase Navaza_2012).

Documentació històrica

Antiga i medieval

  • "uillam scilicet Padrignam cum ecclesia Sancti Genesi" 1116 DocUrraca
  • "Sancti Genes de Padrinan" (Mosteiro de Armenteira) 1244 PARES
  • "figleia de San Gẽes de Padriñán" 1396 TomboH

Moderna

  • Sa[n]genjo, Sanjenjo (Mosteiro de Armenteira) 1519 PARES
  • puerto de San Jenjo 1521 AHUS
  • San Jenxo (Mosteiro de San Xoán de Poio) 1549-1630 PARES
  • San Genxo o Gines de Padrinas 1607 MemoriasHoyo 522
  • Billa de San Xenxo 1627 ACS
  • Sanxenxo 1746 SarmientoColección
  • San Genjo, Sanjenjo 1845-1850 DicMadoz

Cognats i topònims relacionats

Sanxés (A Pontenova, Lu), San Xes (parroquia de Paderne de Allariz, Ou), San Xes da Peroxa (parroquia da Peroxa, Ou), San Xes de Vilariño (parroquia de Lobeira, Ou), San Xes de Francelos, nome dunha capela prerrománica en Ribadavia. Estas formas proceden do xenitivo (GENESII), como é máis habitual na toponimia, e non do acusativo.

Ana Boullón:  "Sanxenxo", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 08-05-2025].
Data: 09/11/2023
2115
no-portugues

Coordenades:-8.806674828 42.40028441

Les coordenades a l'estat espanyol procedeixen de l'IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripció fonètica
sanˈʃɛnʃo̝
Audio
Província
Pontevedra
Població
17.760 (2022)

Gentilici i renoms col·lectius

Gentilici(s)

Sanxenxés, -esa

Pseudogentilici(s)

Lilaino, lilaina.

Antropónims originats pel topònim

Cognom
No ha generado apellido
Nom
Xenxo
98 ocurrències
Font: IGE (2021)

O nome Xenxo procede da advocación deste concello (san Xenxo).

Xenxo

Bibliografía específica

No hi ha bibliografia

Signatures

Redacció: Ana Boullón

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-