Pasar al contenido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Sanxenxo

Sanxenxo

Tipología o caracterización geográfica

Concello
Idioma del topónimo
Galego

Étimo

SANCTA, SANCTU
Latino
Onomástica
GĔNĔSIUS
Latino
Deantroponímico » Hagiónimo

Resumen general

De SANCTUS GENESIUS, mártir da Galia no séc. IV, con moito culto en Galicia.

Aspectos geográficos, históricos, administrativos

O nome do concello procede do haxiónimo da advocación da parroquia de Padriñán, onde se sitúa a casa consistorial. A forma actual, Sanxenxo, coa grafía do estándar actual, oficializouse en 1984, en substitución das castelanizadas Sangenjo (desde 1877) e anteriormente Sanjenjo (Variaciones).

Información específica de étimo para este topónimo

Procede do acusativo GENESIUM, aínda que nas atestacións históricas vese vacilación cos resultados do xenitivo, GENESII (Sanctu Genesi, Sancti Genes), seguramente por influencia dos moi numerosos topónimos de posesores. Finalmente, a forma rematada en -o asentouse xa a finais da Idade Media.

A partir do séc. XVI, cando o galego foi relegado dos usos escritos, os topónimos galegos sufriron a flutuación das grafías do español (Sanjenjo, San Genjo, San Genxo, San Jenxo, Sanxenxo). No século XX xa estaba consolidada como oficial a forma gráfica Sangenjo, que inducía a unha pronuncia co son /x/ (fricativa velar xorda), á maneira do castelán, se ben na fala popular articulábase o son autóctono, /ʃ/ (fricativa postalveolar xorda), situación que continuou durante o franquismo. Coa chegada da democracia e a confección do Nomenclátor galego, a forma ditaminada foi Sanxenxo, conforme á pronuncia e a grafía estándar galegas (véxase Navaza_2012).

Documentación histórica

Antigua e medieval

  • "uillam scilicet Padrignam cum ecclesia Sancti Genesi" 1116 DocUrraca
  • "Sancti Genes de Padrinan" (Mosteiro de Armenteira) 1244 PARES
  • "figleia de San Gẽes de Padriñán" 1396 TomboH

Moderna

  • Sa[n]genjo, Sanjenjo (Mosteiro de Armenteira) 1519 PARES
  • puerto de San Jenjo 1521 AHUS
  • San Jenxo (Mosteiro de San Xoán de Poio) 1549-1630 PARES
  • San Genxo o Gines de Padrinas 1607 MemoriasHoyo 522
  • Billa de San Xenxo 1627 ACS
  • Sanxenxo 1746 SarmientoColección
  • San Genjo, Sanjenjo 1845-1850 DicMadoz

Cognados y topónimos relacionados

Sanxés (A Pontenova, Lu), San Xes (parroquia de Paderne de Allariz, Ou), San Xes da Peroxa (parroquia da Peroxa, Ou), San Xes de Vilariño (parroquia de Lobeira, Ou), San Xes de Francelos, nome dunha capela prerrománica en Ribadavia. Estas formas proceden do xenitivo (GENESII), como é máis habitual na toponimia, e non do acusativo.

Ana Boullón:  "Sanxenxo", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 08-05-2025].
Fecha: 09/11/2023
2115
no-portugues

Coordenadas: -8.806674828 42.40028441

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
sanˈʃɛnʃo̝
Audio
Provincia
Pontevedra
Población (INE)
17.760 (2022)

Gentilicio y apodos colectivos

Gentilicio(s)

Sanxenxés, -esa

Seudogentilicio(s)

Lilaino, lilaina.

Antropónimos originados por el topónimo

Apellido
No ha generado apellido
Nombre
Xenxo
98 ocurrencias
Fuente: IGE (2021)

O nome Xenxo procede da advocación deste concello (san Xenxo).

Xenxo

Bibliografía específica

No hay bibliografía

Firmas

Redacción: Ana Boullón

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-