Vés al contingut
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Lavandeira, A

Lavandeira, A

Tipoloxia o caracterització xeogràfica

Lugar
Idioma del topònim
Galego

Étimo

LAVANDARIA
Prerromano
Hidronímia

Resum general

Aínda que se asocia co verbo lavar, de orixe latina, é posible que a súa orixe sexa unha raíz prelatina (que tamén deu lugar ao lat. lauo), correspondente ó indoeuropeo *lou-, lou̯ə- (IEW 1200). Na terminación poden distinguirse dous sufixos: -nd-, indoeuropeo, e -ARIA, latino.

Aspectes geogràfics, històrics, administratius

Era inicialmente o nome dun río (o rego de Lavandeira) que atravesa a parroquia de Valboa (concello de Trabada), e pasou a designar un monte próximo (As Rigueiras de Lavandeira) e o núcleo de poboación, no mesmo concello (MarquésValea_2018).

Información específica de étimo para este topónimo

Lavandeira é un topónimo bastante común na toponimia maior galega (40 lugares no NG) e habitualmente designa zonas anegadas polo desbordamento dun curso de auga. Pero o feito de que moitos destes topónimos estean a moita distancia de núcleos habitados fai rexeitar a relación con lavadoiros ou lavadouros (voz común para o lugar onde se lavaba). Parece máis probable que sexa de orixe prerromana. Foi posta en relación coa raíz prelatina nava (de onde Navia ou Navea), pero o feito de que apareza historicamente sempre con L- e que outros topónimos hoxe con N- apareceran tamén con L- (como Navallos), apuintan a unha raíz lou-, lou̯ə- 'lavar' (IEW), que está tamén na orixe do verbo latino lavare, de onde o galego lavar (Navaza_2014).

O sufixo -nd- foi interpretado como indoeuropeo (véxase Calanda) por Villar_2011. A terminación -eira é claramente latina, o sufixo -ARIA.

A motivación toponímica a partir do nome dun paxaro (da familia dos motacílidos DRAG) non parece clara para un topónimo, como tampouco a de "muller que ten como oficio lavar a roupa", tendo en conta a súa abundancia desde o séc. X.

Encontramos atestacións dos distintos Lavandeira galegos desde o séc. X, algúns con referencias hidronímicas expresas:

  • "Casal de Lavandeiras" 916 ESagrada
  • "senra de Lavandaria" 982 TSamos
  • "alia quam dicunt Lavandaria patent iacentia territorio Bubalo discurriles aquas rivulo Mineo" 1003 TCelanova
  • "rio de Lavandaria" 1011 TCelanova
  • " inter Lavandeyram et Fraxinum" 1183 TBSantiago
  • " illas leyras de Lauandaria et de Monasterio" 1185 TSobrado
  • "nostrum casale de Fornelis et casale de Lavandeyra et Terradigos de monte de Avelaeda et casale de Foramontanis" 1254 CDMelón
  • "su sino de Sam Pedro de Lavandeira" 1394 CDOseira
  • "ẽno chouso de Pedroso, que disen da Lavandeira, que he ẽna fiigresia de San Mamede de Moldes, a qual leira et viña vay de longo da hũa parte con a congostra publica que vay para o porto da Lavandeira, onde esta o moiño de Domingo Marquon" 1433 MNPontevedra

Documentació històrica

Moderna

  • Labandéira 1863-1871 (Nomenclátor oficial, citado por MarquésValea_2018)
  • "Labandeira: l. en la prov. de Lugo, ayunt. de Trabada y felig. de Santa Maria Magdalena de Balboa. Pobls: 11 vec., 56 alm." 1850 DicMadoz
  • Lavandeira (grafía desde el Nomenclátor de 1888, citado por MarquésValea_2018)

Paisatge toponímic proper

Na mesma parroquia hai un rego de Navia e O Navallo, afluente do río do Requeixo. Son tres hidrónimos de común orixe prelatina.

Cognats i topònims relacionats

Hai outros 40 lugares (A) Lavandeira en Galicia, repartidos por todo o territorio.

Ana Boullón:  "Lavandeira, A", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 02/10/2024
4229
no-portugues

Coordenades:-7.1220403 43.46013213

Les coordenades a l'estat espanyol procedeixen de l'IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripció fonètica
laβanˈdejɾa̝
Província
Lugo
Població
1 (2023)

Gentilici i renoms col·lectius

Gentilici(s)
Sin datos
Pseudogentilici(s)
Sin datos

Antropónims originats pel topònim

Cognom
No ha generado apellido
Nom
No ha generat nom personal

Bibliografía específica

No hi ha bibliografia

Signatures

Redacció: Ana Boullón

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-