Pasar al contenido principal
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Lavandeira, A

Lavandeira, A

Tipología o caracterización geográfica

Lugar
Idioma del topónimo
Galego

Étimo

LAVANDARIA
Prerromano
Hidronimia

Resumen general

Aínda que se asocia co verbo lavar, de orixe latina, é posible que a súa orixe sexa unha raíz prelatina (que tamén deu lugar ao lat. lauo), correspondente ó indoeuropeo *lou-, lou̯ə- (IEW 1200). Na terminación poden distinguirse dous sufixos: -nd-, indoeuropeo, e -ARIA, latino.

Aspectos geográficos, históricos, administrativos

Era inicialmente o nome dun río (o rego de Lavandeira) que atravesa a parroquia de Valboa (concello de Trabada), e pasou a designar un monte próximo (As Rigueiras de Lavandeira) e o núcleo de poboación, no mesmo concello (MarquésValea_2018).

Información específica de étimo para este topónimo

Lavandeira é un topónimo bastante común na toponimia maior galega (40 lugares no NG) e habitualmente designa zonas anegadas polo desbordamento dun curso de auga. Pero o feito de que moitos destes topónimos estean a moita distancia de núcleos habitados fai rexeitar a relación con lavadoiros ou lavadouros (voz común para o lugar onde se lavaba). Parece máis probable que sexa de orixe prerromana. Foi posta en relación coa raíz prelatina nava (de onde Navia ou Navea), pero o feito de que apareza historicamente sempre con L- e que outros topónimos hoxe con N- apareceran tamén con L- (como Navallos), apuintan a unha raíz lou-, lou̯ə- 'lavar' (IEW), que está tamén na orixe do verbo latino lavare, de onde o galego lavar (Navaza_2014).

O sufixo -nd- foi interpretado como indoeuropeo (véxase Calanda) por Villar_2011. A terminación -eira é claramente latina, o sufixo -ARIA.

A motivación toponímica a partir do nome dun paxaro (da familia dos motacílidos DRAG) non parece clara para un topónimo, como tampouco a de "muller que ten como oficio lavar a roupa", tendo en conta a súa abundancia desde o séc. X.

Encontramos atestacións dos distintos Lavandeira galegos desde o séc. X, algúns con referencias hidronímicas expresas:

  • "Casal de Lavandeiras" 916 ESagrada
  • "senra de Lavandaria" 982 TSamos
  • "alia quam dicunt Lavandaria patent iacentia territorio Bubalo discurriles aquas rivulo Mineo" 1003 TCelanova
  • "rio de Lavandaria" 1011 TCelanova
  • " inter Lavandeyram et Fraxinum" 1183 TBSantiago
  • " illas leyras de Lauandaria et de Monasterio" 1185 TSobrado
  • "nostrum casale de Fornelis et casale de Lavandeyra et Terradigos de monte de Avelaeda et casale de Foramontanis" 1254 CDMelón
  • "su sino de Sam Pedro de Lavandeira" 1394 CDOseira
  • "ẽno chouso de Pedroso, que disen da Lavandeira, que he ẽna fiigresia de San Mamede de Moldes, a qual leira et viña vay de longo da hũa parte con a congostra publica que vay para o porto da Lavandeira, onde esta o moiño de Domingo Marquon" 1433 MNPontevedra

Documentación histórica

Moderna

  • Labandéira 1863-1871 (Nomenclátor oficial, citado por MarquésValea_2018)
  • "Labandeira: l. en la prov. de Lugo, ayunt. de Trabada y felig. de Santa Maria Magdalena de Balboa. Pobls: 11 vec., 56 alm." 1850 DicMadoz
  • Lavandeira (grafía desde el Nomenclátor de 1888, citado por MarquésValea_2018)

Paisaje toponímico próximo

Na mesma parroquia hai un rego de Navia e O Navallo, afluente do río do Requeixo. Son tres hidrónimos de común orixe prelatina.

Cognados y topónimos relacionados

Hai outros 40 lugares (A) Lavandeira en Galicia, repartidos por todo o territorio.

Ana Boullón:  "Lavandeira, A", 

en Toponimia de Galicia e Portugal (PID2020-114216RB-C61), proyecto integrado en Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. http://toponhisp.org 

[consultado en 14-05-2025].
Fecha: 02/10/2024
4229
no-portugues

Coordenadas: -7.1220403 43.46013213

Las coordenadas en el estado español proceden del IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripción fonética
laβanˈdejɾa̝
Provincia
Lugo
Población (INE)
1 (2023)

Gentilicio y apodos colectivos

Gentilicio(s)
Sin datos
Seudogentilicio(s)
Sin datos

Antropónimos originados por el topónimo

Apellido
No ha generado apellido
Nombre
No ha generado nombre personal

Bibliografía específica

No hay bibliografía

Firmas

Redacción: Ana Boullón

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-