Vés al contingut
Volver a ToponHisp
  • Consulta del diccionario
  • Resultados del proyecto
  • Bibliografía
  • Fuentes
  • Acceso investigadores
esglcaeupt-ptast

Burutain

Burutain

Tipoloxia o caracterització xeogràfica

Localidad
Idioma del topònim
Vasco

Étimo

BRUTUS
Latino
Valoració » Calidad

Ámbito semántico

Hàbitat humà » Población

Resum general

Burutain procede, por evolución eusquérica, probablemente de *(uīlla) Brutani o de *Brutani (uīlla) 'la finca o posesión del llamado Brutus', si bien no se puede descartar del todo que a una forma un tanto evolucionada Bruto, *Buruto se le haya añadido la terminación -ain que viene del -ani latino (genitivo de -anus), convertida ya en sufijo independiente.

Información específica de étimo para este topónimo

Caro Baroja (1945: 70) ve el nombre personal Brutus, Bruttius en la base de Burutain, es decir, el étimo será Bruttianum, según este autor. Por su parte, González Ollé (2004: 135) estima que en la base del topónimo está el nombre personal Brutus, que haría referencia al primer propietario de la villa en cuestión.

Nosotros creemos que hay que ver *(uīlla) Brutani o *Brutani (uīlla) 'la finca o posesión del llamado Brutus' en la base del topónimo que estamos analizando. Si sabemos que del latín libru ha salido liburu 'libro' en euskera, nadie se extrañará de encontrar una vocal anaptíctica en Burutain. Por lo tanto, parece que este nombre, como probablemente Etunain > Etulain (< *(uīlla) Etunani) y con bastante seguridad Zerain (< *(uīlla) Serani; véase ahora Salaberri y Salaberri, 2023; 482, 487, 496), ha salido directamente de una forma latina, es decir, lo más adecuado parece considerar que el étimo es, como se ha indicado, *(uīlla) Brutani o *Brutani (uīlla) 'la finca o propiedad de Brutus'.

De todas maneras, y aunque no lo hemos documentado en la Edad Media, no es descabellado pensar que a una forma un tanto evolucionada Bruto, *Buruto se le ha podido sumar la terminación -ain, convertida ya en sufijo independiente, como en Otsakain y Zuriain, en los que -ain se ha añadido a un nombre eusquérico (Otsoko, Zuri(a)).  

De -o + -ain ha salido tanto -oain (Santsoain, Antsoain, Garinoain < San(t)so + -ain, Garino < Garino + -ain) como -ain (Galain < Gallo, *GaLo + -ain, Garindain(e) < Garindo + -ain, Gotain(e) < Goto + -ain; véase Salaberri y Salaberri, 2023: 496), por lo que, desde este punto de vista, no habría problema para aceptar una evolución medieval relativamente tardía. Sin embargo, no hemos encontrado Bruto o *Buruto como nombre personal en el medioevo, hecho que nos lleva a dar preferencia a una formación más temprana (vide supra).

Documentació històrica

Antiga i medieval

«...et Alloz cum Aztobieta, et Arboniesse et Vurutanie cum suas villas [...]» (1035?, Ubieto, 1962: 186)

Burutein (1110, Goñi, 1997: 99)

Lope Borteiç de Burutayn (1110, Goñi, 1997: 100)

Burutain (1138, Goñi, 1997: 194)

Garcia Pedriz de Burutain (1196, García Larragueta, 1957: 82, 83)

Burutain (1231, García Larragueta, 1957: 231)

Burutayn, Burutain (1240, García Larragueta, 1957: 284)

Semen de Burutayn (1257, García Larragueta, 1957: 378)

Pero Semeneiç de Burutayn (1274, García Larragueta, 1957: 452)

Burutain (1280, Zabalo, 1972: 75)

Burutayn (1280, Zabalo, 1972: 151)

Yemen de Brutayn (sic) (Buñuel, 1290, García Larragueta, 1957: 593)

«In villa de Burutayn» (1297, Pescador y Segura, 2002: 60)

«In villa de Burutayn» (1300, Ciganda, 2006: 87, 104)

«Don Miguel Royz, abbat de Burutan; Miguel Royz, abbat de Çuriayn» (sic) (1300, Ciganda, 2006: 212)

Peritz de Burutaynn (1319, Ciérbide y Ramos, 1997: 29)

Sancha Periz de Burutajn (1320, Ciérbide y Ramos, 1997: 54)

Burutayn (1350, 1366, Carrasco, 1973: 396, 533)

Burutain (1366, Carrasco, 1973: 564)

Meço de Burutain (sic) (1366, Carrasco, 1973: 564)

Ienego de Burutain (Ostitz, 1366; Carrasco, 1973: 565)

Sancho Miguel de Burutain (Anue, 1366; Carrasco, 1973: 580)

«Lope de Burutain argent[er]o en el dicho dia por el oro [...]» (1441, AGN, registros de comptos, serie 1ª, nº 445, 52 r.)

Moderna

Burutain (1508, AGN, registros de comptos, serie 1ª, nº 535, 72 r.),

«En la villa de Burutayn de pecha de siete pecheros» (1513, AGN, registros de comptos, serie 1ª, nº 541-2, 48 v.)

Burutayn (1513, AGN, registros de comptos, serie 2ª, nº 1, 12 v.)

Beltran de [Bu]rutayn (1541, Ciérbide y Ramos, 1997: 191)

«el monte del lugar de Burutayn» (1606, AGN, pr. de Huarte / Uharte, 42, M. de Sorauren)

«Sancho de Berroeta vez[in]o del lugar de Burutayn» (1611, AGN, pr. de Huarte / Uharte, 42, M. de Sorauren)

Burutain, Burutayn (1625-26, registros de comptos, serie 1ª, nº 554, 22 r. y v.)

Burutainmugan (sic) ('en la muga de Burutain', Etsain, 1719; NTEM 42: 187)

Burutain (DRAH, I, 1802: 187)

Burutain-aldea 'lo de hacia Burutain' (Ostitz, 1788; NTEM 50: 128)

Burutainaldea (Ostitz, 1816, 1827; NTEM 50: 128)

Burutain (Madoz, 1849: 78)

Burutainaldea (Ostitz, 1849; NTEM 50: 128)

Burutainvidea 'el camino de Burutain' (Ziaurritz, 1858; NTEM 50: 200)

Burutain (Nom.1867)

Burutain-videa (Ostitz, 1893; NTEM 50: 204)

Burutain-videgaña 'lo de encima del camino de Burutain' (Ostitz, 1893; NTEM 50: 204)

Burutainaldea (Ostitz, actual; NTEM 50: 128)

Paisatge toponímic proper

Etulain (Anue, N), Etsain (Anue, N), Otsakain (Olaibar, N), Zuriain (Esteribar, N)...

Cognats i topònims relacionats

Burutayn (calle de Pamplona / Iruñea en 1510; Ciérbide y Ramos, 1997: 139)

Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi:  "Burutain", 

en Toponimia del País Vasco y Navarra (PID2020-114216RB-C64), proyecto integrado en el Toponomasticon Hispaniae, financiado por el MCIN/AEI/10.13039/ 501100011033 

[consultado en 14-05-2025].
Data: 15/04/2025
5555
no-portugues

Coordenades:-1.604847 42.927381

Les coordenades a l'estat espanyol procedeixen de l'IGE

×Cerrar

Visualización de capas

One fine body…

Close Save changes
Transcripció fonètica
buˈɾutai̯n, buɾuˈtai̯n / buɾuˈtai̯n
Província
Nafarroa / Navarra
Població
88 (2024 https://nastat.navarra.es/es/recursos/nomenclator)

Gentilici i renoms col·lectius

Gentilici(s)

burutaindarra

Pseudogentilici(s)
Sin datos

Antropónims originats pel topònim

Cognom
No ha generado apellido
Nom
No ha generat nom personal

Bibliografía específica

No hi ha bibliografia

Signatures

Redacció: Patxi Xabier Salaberri Zaratiegi

Etsaingo errepidea eta done Petri eliza, Burutainen. Patxi Salaberriren argazkia.

Etsaingo errepidea eta done Petri eliza, Burutainen. Patxi Salaberriren argazkia.

Burutaingo Juandaizenea etxe liliduna. Patxi Salaberriren argazkia.

Burutaingo Juandaizenea etxe liliduna. Patxi Salaberriren argazkia.

Ministerio de ciencia
Xunta de Galicia
Instituto da Lingua Galega
UPNA
UAM
Universidad de Zaragoza

El proyecto I+D+I Toponomasticon Hispaniae está financiado por el MCIN/AEI/10.13039/501100011033/. La presente aplicación contó con una ayuda para la consolidación y estruturación de unidades de investigación competitivas de la Xunta de Galicia (ED431C 2021/20).

Menú del pie

  • Políticas de privacidad
  • Políticas de cookies
  • Contacto
-
-
-
-